Bliżej schizmatyków niż Krakowa

Lublin i podlegający jego wpływom region przechodziły na przestrzeni wieków okresy lepsze i gorsze. W zależności od koniunktury politycznej, gos­podarczej i społecznej w kraju, a także pod wpływem innych uwarunkowań, na przykład przebiegu granic politycznych i formy stosunków z najbliższymi sąsiadami, obszar ten wchodził w naprzemienne fazy szybkiego rozwoju i stagnacji. Ocena położenia i znaczenia interesującego nas obszaru, dokonywana z perspektywy centralnych ośrodków w kraju, także ulegała pewnym modyfikacjom. Jednak wbrew temu, w co sami mieszkańcy Lublina i związanego z nim regionu chcieliby niekiedy wierzyć, był to zawsze obszar, który miał do nadrobienia pewien dystans wobec bardziej zaawansowanych cywilizacyjnie, kulturowo i gos­podarczo centralnie położonych regionów kraju. Fragment Wstępu