The book explores the history of Justiniana Prima, a city built by Emperor Justinian I (527-565) in his birthplace near Niš in present-day Serbia. Previous studies focused on determining the city's location, underestimating the significance of analyzing written sources for the reconstruction of this city's genesis and importance. Using information from Emperor Justinian's Novels XI and CXXXI, as well as Book IV of Procopius of Caesarea's De aedificiis, Stanislaw Turlej endeavors to show that Justiniana Prima's historic significance resulted from granting its Church the status of an archbishopric with its own province in 535, which was independent of Rome. Justinian wanted to introduce profound changes to the ecclesiastical organization based on state law. Stanislaw Turlej is an assistant professor in the Institute of History at the Jagiellonian University in Krakow. He is the author and editor of numerous published works, including the book The Chronicle of Monemvasia: The Migration of the Slavs and Church Conflicts in the Byzantine Source from the Beginning of the 9th Century (2001).

Temat, choć niezmiernie interesujący, rzadko bywał przedmiotem systematycznych badań. Przez egiptologów dawna literatura traktowana jest raczej jako ciekawostka. O ile pamiętniki podróżników bywają źródłem informacji archiwalnych, to literaturze pięknej poświęca się zwykle znacznie mniej uwagi; być może nieco lepiej wypada tu beletrystyka, ale poezja była dziedziną osieroconą. Tym cenniejsza jest praca Leszka Zinkowa, który konsekwentnie uświadamia swoim Czytelnikom, że bez Egiptu nie byłoby Europy jaką znamy. Prawdziwą ucztą są komentarze towarzyszące cytowanym tekstom, które objaśniają odwołania – nie zawsze, niestety, zrozumiałe dla współczesnego czytelnika – do egipskich idei, miejsc i osób, zestawiając je z obecnym stanem wiedzy. Odbiorcami książki mogą być nie tylko specjaliści – egiptolodzy, archeolodzy, poloniści i literaturoznawcy (dla których może się ona stać ważnym narzędziem) – ale również osoby zainteresowane Egiptem, historią (w tym historią Polski), a także po prostu miłośnicy literatury pięknej. Z recenzji dr. hab. Kamila O. Kuraszkiewicza

Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius, and Nero – these are the names history associates with the early Roman Empire. Yet, not a single one of these emperors was the blood son of his predecessor. In this captivating history, a prominent scholar of the era documents the Julio-Claudian women whose bloodline, ambition, and ruthlessness made it possible for the emperors' line to continue. Eminent scholar Guy de la Bedoyere, author of "Praetorian", asserts that the women behind the scenes – including Livia, Octavia, and the elder and younger Agrippina – were the true backbone of the dynasty. De la Bedoyere draws on the accounts of ancient Roman historians to revisit a familiar time from a completely fresh vantage point. Anyone who enjoys "I, Claudius" will be fascinated by this study of dynastic power and gender interplay in ancient Rome.

Why did humans abandon hunting and gathering for sedentary communities dependent on livestock and cereal grains, and governed by precursors of today's states? Most people believe that plant and animal domestication allowed humans, finally, to settle down and form agricultural villages, towns, and states, which made possible civilization, law, public order, and a presumably secure way of living. But archaeological and historical evidence challenges this narrative. The first agrarian states, says James C. Scott, were born of accumulations of domestications: first fire, then plants, livestock, subjects of the state, captives, and finally women in the patriarchal family – all of which can be viewed as a way of gaining control over reproduction. Scott explores why we avoided sedentism and plow agriculture, the advantages of mobile subsistence, the unforeseeable disease epidemics arising from crowding plants, animals, and grain, and why all early states are based on millets and cereal grains and unfree labor. He also discusses the "barbarians" who long evaded state control, as a way of understanding continuing tension between states and nonsubject peoples.

W czasie rządów Filipa II i Aleksandra III Wielkiego armia macedońska – falangici – została zreformowana i wyćwiczona, dając niezwyciężoną siłę bojową z unikalnym uzbrojeniem oraz rozwiązaniami taktycznymi. W czasie swojej służby macedońscy piechurzy przemierzyli ponad 30 000 km w najbardziej zróżnicowanych warunkach klimatycznych i terenowych, walcząc w najsławniejszych starciach ówczesnego świata. Niniejsza praca ma celu ukazanie jak wyglądało ich początkowe szkolenie, uzyskanie statusu elitarnej jednostki wojskowej za Aleksandra Wielkiego oraz ostateczna klęska pod Pydną w 168 roku p.n.e. Życie codzienne, uzbrojenie, doświadczenia i motywację tych wojowników przedstawiono na podstawie ważniejszych źródeł oraz znanych opowieści anegdotycznych.

Książka opisuje fascynujące losy trzech starożytnych władczyń: królowej Halikarnasu Artemizji, celtyckiej królowej Boudiki i królowej Orientu Septymii Zenobii, dwóch arystokratek: Litwinki Emilii Plater i Greczynki Laskariny Boubouliny oraz dwóch kobiet wywodzących się z ludu: lotaryńskiej pasterki Joanny d’Arc i Indianki Lozen. Córki Spartakusa to opowieść o mądrych, dzielnych, szlachetnych kobietach, które walcząc z niewolą i poniżeniem, zaciągały się do wojska, stawały na czele oddziałów, a nawet całych armii, rzucając wyzwanie potężnym, bezwzględnym przeciwnikom. Biografie duchowych córek słynnego wodza Spartakusa pokazują, że kobiety potrafią walczyć, rządzić i prowadzić politykę, często lepiej od mężczyzn, nie tracąc nic ze swojego naturalnego wdzięku i kobiecości. Pełne wytrwałości, odwagi i poświęcenia w realizacji celów często zmagały się nie tylko z wrogami, ale musiały pokonywać bariery mentalne i kulturowe tkwiące w ich własnym otoczeniu.

Pośród imponujących budowli, które dokumentują wielkość antyku, archeolodzy na obszarach cesarstwa rzymskiego odnajdują także pozostałości toalet i latryn. Nie wspomina się o nich w opracowaniach typu „życie codzienne”, a przecież to właśnie grecko-rzymskie miasta, jako pierwsze w historii, zostały wyposażone w zadziwiająco zaawansowane systemy sanitarne, niedoścignione w swych wyrafinowanie skutecznych rozwiązaniach aż do XIX i XX wieku. Nie tylko innowacje technologiczne budzą nasze zdumienie. Oto toalety były w Rzymie rzeczywiście „publiczne”, bowiem jedna osoba siedziała obok drugiej, bez żadnej intymności! Umawiano się tu na spotkania ze znajomymi i nic nie zakłócało ożywionych rozmów, toczących się w otwartych latrynach. Możemy zajrzeć do tych miejsc ustronnych, ponieważ czynności wykonywane w toalecie stały się zarówno przedmiotem mniej lub bardziej subtelnych żartów i kpin, jak i tematem uczonych zaleceń i porad służących zdrowiu. Refleksy jednych i drugich znajdujemy nie tylko na murach toalet, lecz także m.in. w dziełach ateńskiego komediopisarza Arystofanesa czy „arbitra elegancji” Petroniusza, którego znamy choćby z Sienkiewiczowskiego Quo vadis?. Zapraszamy do podróży po starożytnym świecie, na przechadzkę w te rejony, w których polski Czytelnik jeszcze nigdy nie był, a przy tym nieangażującą zmysłów słuchu i węchu, aby odkryć rzeczywistość ludzi antyku z perspektywy miejsca, do którego nawet Cezar z Pompejuszem chadzali piechotą.

Ta książka jest tłumaczeniem z rosyjskiego oryginału zamówionego przez wydawnictwo Osprey, autorstwa wybitnego radzieckiego i ukraińskiego archeologa dr. J. W. Czernienki, aktywnie uczestniczącego w wykopaliskach grobowców scytyjskich. Scytowie żyli we wczesnej epoce żelaza i zamieszkiwali północne obszary stepów Morza Czarnego. Chociaż „okres scytyjski” w historii Europy Wschodniej trwał niewiele ponad 400 lat, od VII do III wieku przed Chr., to wpływ, jaki owi jeźdźcy wywarli na historię swoich czasów był tak duży, że tysiąc lat po tym, jak przestali istnieć jako suwerenny lud, ich rdzenne terytoria nadal były zwane „Wielką Scytią”.

Książka jest pierwszą na polskim rynku publikacją opisującą idee polityki i sprawiedliwości w Grecji przedsokratejskiej. Autorka przedstawia genezę i ewolucję pojęć związanych z państwem i prawem, a także opisuje początki ustroju mieszanego. W książce zostały zanalizowane doniosłe dzieła czterech greckich mędrców obrazujące proces rozwoju myśli polityczno-prawnej takie jak: - Iliada i Odyseja Homera, - Prace i Dni oraz Theogonia Hezjoda, - poematy Solona, - Dzieje Herodota. Uwzględnienie w publikacji wątków prawno-politycznych pojawiających się w czasach przedsokratejskich pozwoliło na szerszą refleksję dotyczącą współczesnych problemów, przede wszystkim na konieczność odejścia od pozytywistycznego formalizmu. Podkreślono, że sam podział kompetencji, niezależność instytucji oraz formalnie obowiązujące przepisy nie są jedynym wyznacznikiem istnienia państwa prawa ani trójpodziału władzy.

Czy może powstać coś z niczego? Czy u podstaw istnienia świata i wszelkiego bytu musi leżeć materia, a jeśli tak, to czy jest ona wieczna? Czy to Bóg stworzył wszystko/ Spór wczesnochrześcijańskiego apologety Tertuliana z gnostykiem Hermogenesem nie był zwykłą kłótnią kupców na rynku w Kartaginie, sięgał rzeczywiście akademickiego poziomu. Który z adwersarzy był heretykiem? Prawda jest jednak ponadczasowa, a czytelnik niech ją odkrywa z pasją.

"Zasięg i zakres wojny peloponeskiej w V w. p.n.e. doprowadził do tego, że opisywana była nieraz jako „wojna światowa” w miniaturze. Dwudziestosiedmioletni konflikt, sercem którego była walka między Spartą a Atenami, wciągnął poleis ze wszystkich stron świata: od Byzantion na północy po Kretę na południu, od Azji Mniejszej na wschodzie, po Sycylię na zachodzie. Odkąd Tukidydes opisał tę wojnę jako „największe poruszenie, jakie przydarzyło się Grekom”, wiele prac poświęcono poszczególnym jej epizodom i aspektom. Niniejsza rzetelna pozycja jest pierwszym wydanym od przeszło siedemdziesięciu pięciu lat jednotomowym opracowaniem na temat całego konfliktu."

"Cyrus, zwany powszechnie Młodszym, był irańskim księciem z rodu Achemenidów, synem Wielkiego Króla Dariusza II (424/423-404 r. przed Chr.) i jego żony Parysatis. Przyszedł na świat w roku 424/423 przed Chr., krótko po objęciu przez jego ojca władzy w imperium Achemenidów. Zmarł w roku 401 przed Chr., w bratobójczej bitwie stoczonej pod Kunaksą, nieopodal Babilonu, gdzie jego wojska starły się z wojskami Wielkiego Króla Artakserksesa II (404-359 r. przed Chr.), jego starszego brata, a zarazem następcy Dariusza II na achemenidzkim tronie. Bezpośrednim następstwem bitwy pod Kunaksą był tzw. odwrót Dziesięciu Tysięcy, czyli słynny marsz greckich najemników Cyrusa, którzy wyszli cało z bitwy, wiodący z Babilonii do północnych wybrzeży Azji Mniejszej. Przeważnie ukazuje się Cyrusa Młodszego w kontekście tych dwóch głośnych wydarzeń – bitwy pod Kunaksą i odwrotu Dziesięciu Tysięcy. Niniejsza książka przedstawia dzieje Cyrusa poprzedzające te dwa wydarzenia, koncentrując się przede wszystkim na latach 408-404 przed Chr. Był to czas jego pierwszego pobytu i aktywności w Azji Mniejszej, gdzie sprawował władzę jako karanos (stp. *karana-) regionu. Głównym celem jego ówczesnej aktywności w tej części imperium Achemenidów było rozbicie tzw. Ateńskiego Związku Morskiego, od dekad zagrażającego zachodnim granicom imperium. Dokonał tego przy współpracy ze Spartą, walczącą wówczas z Atenami w ramach tzw. wojny jońskiej (413-404 r. przed Chr.), ostatniej fazy tzw. wielkiej wojny peloponeskiej (431-404 r. przed Chr.). Obecność Cyrusa w Azji Mniejszej i zaangażowanie się w wojnę jońską skutkowało jego licznymi kontaktami z Grekami. Analiza tych kontaktów pozwoliła na ukazanie także innej strony irańsko-greckich relacji aniżeli często podkreślany wzajemny konflikt. Michał Podrazik (ur. 1986 r.), wychowanek Uniwersytetu Rzeszowskiego, stypendysta programu Erasmus, pracownik Zakładu Historii Starożytnej i Orientalistyki Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Autor prac naukowych poświęconych imperium Achemenidów oraz Grecji epoki archaicznej i klasycznej, m.in. „Cyrus the Younger, Greek Envoys, and the so-called Treaty of Boiotios (409-408 BC), Anabasis. Studia Classica et Orientalia 6 (2015), s. 78-93, „The skeptouchoi of Cyrus the Younger”, Anabasis. Studia Classica et Orientalia 8 (2017), s. 16-37. Współredaktor naukowy pracy zbiorowej Interakcje polityczno-kulturowe i religijne w dziejach starożytnych (Rzeszów 2015), asystent redakcyjny Anabasis. Studia Classica et Orientalia 8 (2017). Zajmuje się badaniem historii i kultury Iranu epoki Achemenidów (550-330 r. przed Chr.), w tym relacji między achemenidzkim Iranem a światem greckim."

Bardzo wartościowe źródło historyczne dla kluczowego okresu w dziejach Grecji. Dlaczego kluczowego okresu? Wystarczy powiedzieć, że księga XI obejmuje lata 480/479-451/450 p.n.e. Oto przenosimy się do Hellady, którą właśnie mają zaatakować Persowie, wiedzeni przez króla Kserksesa (tzw. druga wojna perska). Wraz z Diodorem śledzimy odparcie najazdu perskiego, a później jesteśmy świadkami mniej więcej połowy pentekontaetii to jest pięćdziesięcioletniego okresu, który Ateńczycy i Spartanie rozpoczęli, walcząc ramię w ramię przeciw Persom, a zakończyli, walcząc przeciw sobie w wojnie peloponeskiej (431-404 p.n.e.). Od strony literackiej przekaz tej księgi Diodora jest równie atrakcyjny, co od strony historycznej. Ale księga XI to nie tylko teatr wojenny Grecji i Azji Mniejszej. Właśnie ta część „Biblioteki Historycznej” Diodora każe nam pamiętać, że autor jest podstawowym (obok Timajosa) źródłem naszej wiedzy o historii Sycylii w latach 480-301 p.n.e. To między innymi dzięki niemu znamy przebieg bitwy pod Himerą, wiemy o wyprawie wodza sykulskiego Duketiosa. To Diodor dokładnie opisuje instytucję petalizmu (syrakuzańskiej wersji ostracyzmu) i przedstawia, jak po obaleniu Trasybulosa w Syrakuzach zakończyły się tyrańskie rządy Dejnomenidów i wprowadzono ustrój demokratyczny (tzw. druga demokracja).

Monografia powstała w ramach tematu badawczego Wojskowość starożytnego Iranu na tle porównawczym.

Monografia powstała w ramach tematu badawczego Wojskowość starożytnego Iranu na tle porównawczym.

Bohaterem głównym tej książki jest kościół, instytucjonalny czy hierarchiczny, jak kto woli. Oczywiście są w mojej książki rozdziały i podrozdziały, w których zajmuję się problemami nie należącymi do klasycznie określonej historii Kościoła a tworzącymi część historii chrześcijaństwa (jak, na przykład, proces cofania się pogaństwa). Nie ma w tej książce rozbudowanej historii monastycyzmu, choć wszędzie tam, gdzie to jest niezbędne, będę o nim pisać; mam ponadto dobrą wymówkę: Tyniec wydał mi osobną książkę (Drugi dar Nilu, czyli o mnichach i klasztorach w późnoantycznym Egipcie, 2014; została ona przełożona na angielski: The Second Gift of the Nile. Monks and Monasteries in Late Antique Egypt, Warszawa 2018, w serii: „The Journal of Juristic Papyrology”. Supplement, 33), było by bez sensu powtarzać tamte wywody, nawet po dokonaniu skrótów. Książka ma klasyczny układ, jaki wynalazł jeszcze Arystoteles i wedle którego jego uczniowie pisali monografie ustroju greckich państw. Najpierw opowiadam dzieje Kościoła w porządku chronologicznym (tylko raz go naruszam, po to by powiedzieć, że chrześcijaństwo istnieje już w Egipcie). Dominuje w tej części Aleksandria chrześcijańska, chora (czyli po grecku ‘kraj’ podlegający Aleksandrii, proszę zapamiętać ten wygodny termin) zostaje w dalekim tle. Następnie zajmuję się wybranymi problemami przecinającymi układ chronologiczny. O ile tylko będę mogła, postaram się przedstawić w każdym z rozdziałów ewolucję zjawisk, jednak moje chęci na nic się nie zdadzą, jeśli nie mam źródeł, a to się zdarza. W tej drugiej części dominuje tematyka i źródła egipskie, o Aleksandrii od strony instytucjonalno - pastoralnej stosunkowo niewiele wiemy (czytelnik zobaczy, w rozdziałach 19 i 20 jak skromnie się przedstawiają aleksandryjskie informacje wychodzące poza tematykę wydarzeniową i teologiczną).

Faraonowie - bogowie za życia Nieśmiertelni dzięki wielkim przedsięwzięciom budowlanym. Ich monumentalne grobowce widoczne są nawet z orbity okołoziemskiej. Barwnie ilustrowana książka przedstawia dzieje władców Egiptu od początków zjednoczenia Górnego i Dolnego Egiptu (ok. 3000 r. p.n.e.), aż po zmierzch starożytnego państwa nad Nilem (305–30 p.n.e.), gdy rządzili nim Grecy z dynastii Ptolemejskiej. Wybitni historycy przyglądają się władzy królów, prowadzonym przez nich kampaniom wojennym i dyplomacji, wymianie handlowej i rytuałom religijnym pozwala też przybliżyć ich jako ludzi. Pokazują, jak wyglądało życie w pałacach, relacje rodzinne, najważniejsze obowiązki i rozrywki.

Tekst ten jest jednym z bardziej tajemniczych dokumentów z początków panowania Gotów w Europie, nie ma bowiem pewności, o którego Teoderyka chodzi. Wedle prezentowanych w niniejszej pozycji badań, możemy jego autorstwo przypisać Teoderykowi Wielkiemu.

Przedmiotem zainteresowania historii Kościoła jest rozwój - w czasie i przestrzeni - tego fenomenu, jaki prezentuje sobą Kościół założony przez Jezusa Chrystusa. Tom pierwszy prezentuje najważniejsze fakty z dziejów Kościoła, które zaistniały od jego założenia aż po lata początkowe IV wieku. W tej epoce chrześcijaństwo było wyznaniem nielegalnym (religio illicita), dopóki u progu IV wieku nie uzyskało statusu religii prawnie dozwolonej. Tom drugi prezentuje stopniowe przechodzenie Kościoła od statusu wyznania dozwolonego do pozycji religii panującej. Druga jego część przedstawia zmagania Kościoła, w obliczu rozpadu państwa na cesarstwo łacińskie i greckie, w trosce o jego jedność. Książka stanowi rzetelne studium dziejów kościelnych będące owocem wykładów uniwersyteckich prowadzonych przez autora przez wiele lat.

Śmierć, namiętność, władza. Barwna opowieść o życiu herosa wszech czasów. Heros ateński, pogromca Minotaura, kochanek królowej Amazonek, porywacz dwunastoletniej Heleny Trojańskiej. Życiowe zakręty Tezeusza zadziwiały i fascynowały nie tylko innych greckich herosów, ale nawet bogów z Olimpu. Postać, która przez wieki intrygowała największych pisarzy i poetów, powraca do nas w krwawej i pełnej namiętności powieści profesora Stanisława Stabryły, autora m.in. bestsellerowej Mitologii dla dorosłych oraz fascynującej Klątwy Pelopidów. Daj się porwać tej erudycyjnej opowieści o kulisach walki o władzę, kobiety, bogactwo i sławę. Dzięki sięgnięciu po oryginalne greckie źródła (m.in. biografię Tezeusza pióra Plutarcha, mitograficzne dzieło Apollodora, pracę Pauzaniasza, a także tragedie Eurypidesa) autorowi udało się mistrzowsko odtworzyć realia antycznego świata. Stanisław Stabryła (ur. 2 listopada 1936 we Lwowie) – polski filolog klasyczny, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor publikacji naukowych i popularnonaukowych na temat literatury łacińskiej okresu augustowskiego oraz kultury antycznej. Wieloletni dyrektor Instytutu Filologii Klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.