Prezentowana książka stanowi ciekawe wprowadzenie do współczesnego sposobu myślenia o wyobrażeniach spełnienia, szczęścia i doskonałości. Badaczka ukazuje obraz raju co najmniej dwojako, jako artystyczne wizualizacje w przekazach plastyki oraz jako wyobrażenie funkcjonujące w praktykach religijnych, w mistyce, w literaturze pięknej poświęconej miłości. Autorka z pasją wciąga czytelnika w toczącą się obecnie dyskusję na temat nowego rozumienia obrazu raju.

W 1202 roku zebrani w Wenecji chrześcijanie mieli po raz kolejny podjąć próbę wyzwolenia Ziemi Świętej. Jednak krzyżowcy tym razem nie dotarli do Jerozolimy. Kierowani przez przebiegłego weneckiego dożę, uderzyli na Konstantynopol, niszcząc jedno z najpotężniejszych miast średniowiecznej Europy. Jonathan Philips stara się wytłumaczyć, w jaki sposób krzyżowcy stracili z oczu cel swojej pielgrzymki i jakie skutki dla całego chrześcijańskiego świata miała wyprawa krzyżowa z 1202 roku.

Książka przedstawia losy Piotra, cara Bułgarii (927-969) i Marii Lekapeny (927-?963), jego małżonki, bizantyńskiej cesarzówny, córki Krzysztofa Lekapena, na tle dziejów rządzonego przez nich państwa. Ich wspólne panowanie trwało ok. 35 lat, a pośmierci żony Piotr sprawował władzę jeszcze ok. 7 lat. Mimo tak długich rządów ich postacie, a szczególnie Marii, nie są dobrze oświetlonew źródłach. Jest też znamienne, że zarówno Piotr, jak i Maria najczęściej nie są dobrze oceniani przez współczesnych uczonych. Piotr jest uznawany za władcę słabego, koncentrującego uwagę na sprawach Kościoła, pozbawionego większych ambicji. Czyni się go odpowiedzialnym za kryzys i upadek państwa bułgarskiego, który nastąpił raptem w dwa lata po jego smierci (971 r.). Z kolei w Marii uczeni, szczególnie bułgarscy, widzą reprezentantkę bizantyńskich interesów i propagatorkę bizantyńskiej kultury, a niektórzy wręcz określali ją mianem biznatyńskiego agenta na bułgarskim tronie. Autorzy książki – pierwszej w światowej literaturze monografii poświęconej Piotrowi i Marii – dzięki gruntownej analizie źródeł, znakomitej znajomości literatury przedmiotu, budują wywazony, pozbawiony negatywnych emocji obraz roli swoich bohaterów w dziejach państwa bułgarskiego w X w.

Runy słowiańskie skrywa zasłona milczenia. W nauce wciąż pokutują tezy narzucone przez niemieckich uczonych w XIX i XX wieku, że Słowianie jako jedyna wielka grupa etniczna we wczesnośredniowiecznej Europie nie znali pisma, co miało potwierdzać ich niższość cywilizacyjną. Tomasz Kosiński, autor bestsellerowego „Rodowodu Słowian” oraz „Słowiańskich skarbów”, uważa, że prawda była inna. Dawni Słowianie używali własnego pisma runicznego, podobnie jak Skandynawowie. Świadczą o tym liczne zabytki pokryte runami odnalezione na terenie Polski, Niemiec, Rosji, Ukrainy i innych państw. Autor na podstawie ich analizy rekonstruuje słowiański alfabet runiczny. Twierdzi, że „Słowianie lubowali się w zabawach słownych, często ukrywali prawdziwe znaczenia, stosowali szyfry”. Znajomości pisma, dostępnej tylko nielicznym, przede wszystkim kapłanom, towarzyszyły magia i tajemnica. Ci, którzy umieli pisać runy, bywali uważani za bogów lub ludzi otoczonych ich opieką, predystynowanych do sprawowania ważnych funkcji w swoich społecznościach.

Dlaczego joannici uznawani byli za zbrojne ramię papieża? Czym były tzw. języki, jakimi metodami leczono „panów chorych” i dlaczego otrzymywali oni codzienną strawę na srebrnej zastawie? Dlaczego Caravaggio został nadwornym malarzem zakonu, kto wzniósł mury Valletty, z kim i jakimi sposobami zakon walczył na wodach Morza Śródziemnego i dlaczego joannici przejęli dobra templariuszy? Kim był kawaler-geolog i jaką rolę odgrywały damy-joannitki? Na te i wiele innych pytań nurtujących czytelnika poszukującego informacji na temat prawdziwej historii zakonu Flavigny udziela odpowiedzi z kronikarską wręcz drobiazgowością. Obraca wniwecz niektóre utarte poglądy, rzucając nowe spojrzenie na dotychczasową wizję organizacji, która zdołała przetrwać kilka stuleci zawirowań politycznych, konfliktów zbrojnych i tułaczki w poszukiwaniu siedziby. Oto pierwsze w Polsce tak obszerne opracowanie opisujące dzieje jednego z najsłynniejszych zakonów rycerskich od jego początków do czasów współczesnych. Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy, powołany do życia w celu opieki nad ubogimi i chorymi po utworzeniu Królestwa Jerozolimskiego, został przekształcony w zakon rycerski w 1113 r. na mocy bulli papieża Paschalisa II. Wpływy i bogactwa joannitów w Ziemi Świętej dorównywały dobrom templariuszy – władali oni ogromnymi posiadłościami ziemskimi i twierdzami, w tym słynnym Krak des Chevaliers.

"Książka Bizancjum Tryumfujące szczegółowo opisuje wojny bizantyńskich cesarzy: Nikefora II Fokasa, jego siostrzeńca i zabójcy Jana Tzimiskesa oraz Bazylego II. Wyjaśnia przebieg kampanii wojennych, bitew i dramat gorzkich zmagań, przedstawiając nową energię państwa oraz udoskonalone metody walki, rozwijające się pod koniec X w. Wymienieni cesarze prowadzili wojny na wszystkich frontach, tocząc bój o przetrwanie i hegemonię przeciw najróżniejszym wrogom: kalifatom arabskim, Bułgarom (Bazyli II został przez późniejszych autorów nazwany „Bułgarobójcą”) i Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu, nie wspominając już o konieczności tłumienia wojen domowych i buntów wewnątrz państwa. Staranne badania Juliana Romane’a, opierające się przede wszystkim na informacjach zawartych w bizantyńskich podręcznikach wojskowych, pozwalają mu stworzyć wciągającą opowieść, podbudowaną świetnym zrozumieniem bizantyńskiej taktyki, organizacji, szkolenia i doktryny wojennej. Choć niewątpliwie jest to książka poświęcona przede wszystkim historii wojskowości, Czytelnik śledzący dzieje bizantyńskich cesarzy znajdzie tu również sporą dawkę dworskich intryg, przekazów o zabójstwach oraz politycznych oszustwach. Julian Patrick Romane uzyskał Bachelor’s degree (odpowiednik tytułu licencjata) w Beloit College Wisconsin, zaś tytuł magistra na Uniwersytecie w Colorado. Historia Bizancjum, a szczególnie jej aspekt militarny to jego pasja od pół wieku. Opublikował liczne artykuły w czasopismach, jest również wydawcą i tłumaczem kilku książek o tematyce historycznej i politycznej. Mieszka w Illinois, w Stanach Zjednoczonych."

Szeroko zakrojona panorama dziejów zakonu w Prusach od sprowadzenia Krzyżaków do 1525 roku. W książce omówiono kolejne etapy wzrostu terytorialnego państwa zakonnego, kształtowanie się struktury organizacyjnej i sposób sprawowania władzy. Ważne miejsce zajmuje proces urbanizacji i osadnictwa wiejskiego na podbijanych ziemiach, a także nowoczesne ujęcie dziejów kościelnych przedstawiające opis struktur organizacyjnych kościoła oraz życie wspólnoty wiernych. Opisane konflikty militarne z Polską i Litwą, a także stosunki z Inflantami, Szwecją i Danią pozwalają lepiej zrozumieć, w jaki sposób państwo krzyżackie stało się potęgą polityczną i militarną w ówczesnej Europie. Autorzy uwzględnili nie tylko najnowsze wyniki badań, ale także zaprezentowali własne, oryginalne przemyślenia.

SPIS TREŚCI Wojciech Brojer Żydowski ród kontestacji. Kalonimidzi w Nadrenii do końca XII wieku 9 Zbign iew Dalewski Pokuta Bolesława Chrobrego 73 Maja Gąssowska Naganny występek czy zbrodnia? Prawo lubeckie a tradycja Kościoła Wschodniego wobec tzw. praktyk niezgodnych z naturą. Casus z 1494 roku 103 Antoni Grabowski Sprawiedliwość rękami diabła 117 Robert Kasperski O legio mesaburiorum i innych grupach wojowników uwag kilka 137 Halina Manikowska Eine erschreckliche Sache m it den Juden. Piotr Eschenloer o udziale Jana Kapistrana w procesie i kaźni Żydów we Wrocławiu w 1453 roku 161 Roman Michałowski Wizja Kingi, księżnej krakowskiej. Przyczynek do historii świętych rodzin w średniowieczu 201 Piotr Okniński Tomasza Paryskiego „Pochwała Krakowa” (ok. 1415) 217 Anna Pomierny- Wąsińska Tommaso Davizzi - abakista i mierniczy czternastowiecznej Florencji 229 Rafał Rutkowski Trzech ormiańskich pseudobiskupów na Islandii (XI w.) 259

Wprowadzenie / 9 Introduction / 11 ESEJE [13] I. Klasztory ziemi chełmińskiej wobec władzy i społeczeństwa / 15 1. Franciszkanie i dominikanie / 15 2. Cysterki-benedyktynki / 20 II. Klasztory cysterek-benedyktynek: duchowość i sztuka / 24 III. Konwenty mendykantów na ziemi chełmińskiej – sztuka i kultura umysłowa w średniowieczu / 33 1. Architektura mendykantów na ziemi chełmińskiej / 36 2. Ecclesia interior. Sztuka w służbie pobożności braci / 38 3. Obrazy w przestrzeni ecclesia exterior / 45 ILUSTRACJE / ILLUSTRATIONS [55] ES SAYS [103] I. Friaries and nunneries in the Chełmno Land towards the authority and society / 105 1. Franciscan and Dominican Friars / 105 2. Cistercian-Benedictine Nuns / 111 II. Convents of Cistercian-Benedictine Nuns: spirituality and art / 114 III. Mendicant convents in Chełmno Land – art and intellectual culture in Middle Ages / 123 1. The architecture of mendicant orders in Chełmno Land / 126 2. Ecclesia interior. Art in the service of friars’ religiosity / 128 3. Images in the space of ecclesiae exterioris / 135 KATALOG [145] Struktura katalogu / 147 I. Cysterki-benedyktynki [149] Dzieje [149] 1. Nazwa, położenie i przynależność zakonna / 149 2. Historia klasztoru / 149 3. Mniszki i prepozyci / 150 4. Podstawy prawne / 150 5. Relacje prawne ze zwierzchnikiem terytorialnym / 151 6. Podstawy ekonomiczne / 151 7. Życie religijne i oddziaływanie religijne / 151 8. Zabytki pisane / 152 Założenie klasztorne [154] 1. Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, przełom 2./3. ćwierci XIV wieku 154 2. Klasztor pocysterski, obecnie Sióstr Miłosierdzia pw. św. Wincentego a Paulo – ostatnia ćwierć XIII – 2. ćwierć XIV wieku /161 Wystrój i wyposażenie kościoła [165] 1. Relikty gotyckiej posadzki – XIV wiek (?) / 165 2. Zworniki sklepienne – około 1360 roku / 167 3. Malowidła ścienne: Pieśń nad Pieśniami i sceny pasyjne – 3. ćwierć XIV i początek XV wieku / 173 4. Płyta nagrobna Arnolda Lischorena, Wernica i Konrada – po 1275 roku / 177 5. Głowa św. Jana na misie – przełom XIV/XV wieku / 181 6. Pieta – około 1400 roku / 185 II. Dominikanie [187] Dzieje [187] 1. Nazwa, położenie i przynależność zakonna / 187 2. Historia klasztoru / 187 3. Zakonnicy / 188 4. Podstawy prawne / 190 5. Relacje prawne ze zwierzchnikiem terytorialnym / 190 6. Podstawy ekonomiczne / 190 7. Życie religijne i oddziaływanie religijne / 191 8. Zabytki pisane / 191 Założenie klasztorne [193] 1. Kościoł pw. św. Piotra i Pawła – XIV wiek / 193 2. Klasztor – XIII–XIV wiek / 203 3. Cmentarz przyklasztorny / 203 Wystrój i wyposażenie kościoła [207] 1. Malowidło ścienne: Rzeź niewiniątek – około 1400 roku / 207 2. Malowidło ścienne: Ukrzyżowanie – około 1400 roku / 210 3. Malowidło ścienne: dwaj święci (apostołowie?) – około 1400 roku / 215 4. Malowidło ścienne: święty dominikański – koniec XIV wieku / 219 5. Malowidło ścienne: niezidentyfikowany święty – 2. połowa XIV wieku (?) / 222 6. Płyta nagrobna Jana z Diez – 1360 rok / 225 III. Franciszkanie [229] [...]

Zakon templariuszy był wojskowo-religijną organizacją, która powstała w celu ochrony pielgrzymów i osadników w Ziemi Świętej. Sami templariusze wierzyli, że są wojownikami Boga, walczącymi w jego imieniu, dzięki czemu wypracowali sobie przerażającą reputację wśród sąsiednich władców muzułmańskich. Niniejsza praca została poświęcona mężczyznom, którzy dołączyli do zakonu i próbuje prześledzić ich motywy, skupiając się na walczących w Ziemi Świętej. W oparciu o ówczesne źródła, zapewnia ona skuteczny wgląd w życie codzienne wojowników od czasu ich przyjęcia w poczet braci, przez szkolenie, organizację w polu, po sposoby walki.

Bohaterami prezentowanej książki są Waregowie i Frankowie służący w armii bizan¬tyńskiej w XI w. Autor wszechstronnie przedstawia powody, dla których przybywali oni do Bizancjum, śledzi ich udział w jego zmaganiach z wrogami zewnętrznymi, jak i ukazuje ich znaczenie w życiu wewnętrznym cesarstwa. Barwnie kreśli losy poszczególnych najemników, jak np. Haralda Hardrady, późniejszego króla Norwegii czy Hervé Frankopula. Na podstawie gruntownej analizy źródeł przedstawia stosunek Bizantyńczyków do Waregów i Franków, a także ich wzajemne stosunki. Czytelnik znajdzie w książce sporo informacji nie tylko na temat tytułowych bohaterów, ale również samego Bizancjum w XI w., jego armii czy systemu monetarnego. Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, przygotowywanej pod kierunkiem dr hab. Teresy Wolińskiej, prof. UŁ w Katedrze Historii Bizancjum UŁ i obronionej w 2013 r. „Podkreślić należy (...) znaczenie publikacji dla lepszego zrozumienia dziejów Bizancjum i jego relacji ze światem Zachodu oraz Północy. Praca z pewnością znajdzie znaczące miejsce w polskojęzycznej literaturze przedmiotu”. dr hab. Jacek Bonarek Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Filia w Piotrkowie Trybunalskim

Kolejny tom opracowany w ramach zakrojonego na ogromną skalę Słownika historyczno-geograficznego ziem polskich w średniowieczu i stanowi integralną część tomu Słownika historyczno-geograficznego Pomorza Gdańskiego w średniowieczu, obejmującego rdzenne, historyczne ziemie Pomorza Wschodniego, Pomorza Nadwiślańskiego albo Pomorza Gdańskiego. Z cyklu słowników regionalnych obejmujących Pomorze Gdańskie, a zatem Słownika historyczno-geograficznego Pomorza Gdańskiego w średniowieczu, wydano dotychczas drukiem: Słownik historyczno-geograficzny ziemi chojnickiej w granicach komturstwa człuchowskiego (Chojnice 2005), Słownik historyczno-geograficzny komturstwa gniewskiego i okręgu nowskiego wójtostwa tczewskiego w średniowieczu (Gniew 2009), Słownik historyczno-geograficzny komturstwa tucholskiego w średniowieczu (Tuchola–Bydgoszcz 2010), Słownik historyczno-geograficzny komturstwa świeckiego w średniowieczu (Bydgoszcz 2012), Słownik historyczno-geograficzny prokuratorstwa bytowskiego komturstwa gdańskiego/malborskiego w średniowieczu (Bydgoszcz 2012), Słownik historyczno-geograficzny wójtostwa lęborskiego komturstwa gdańskiego w średniowieczu (Bydgoszcz 2013), Słownik historyczno-geograficzny okręgu puckiego komturstwa gdańskiego (Bydgoszcz 2014), Słownik historyczno-geograficzny okręgu mirachowskiego komturstwa gdańskiego w średniowieczu (Bydgoszcz 2014) oraz Słownik historyczno-geograficzny komturstwa człuchowskiego w średniowieczu (Bydgoszcz 2016), Słownik historyczno-geograficzny wójtostwa grabińskiego i okręgu rybickiego szkarpawskiego komturstwa malborskiego w średniowieczu (2017), Słownik historyczno-geograficzny okręgu sobowidzkiego wójtostwa tczewskiego w średniowieczu (2017). W przygotowaniu są kolejne tomy słownika…

Najnowsza książka Adriana Jusupovicia jest istotnym uzupełnieniem niedawno wydanej edycji krytycznej Kroniki halicko-wołyńskiej (PAU–IH PAN) oraz jej polskiego tłumaczenia (AVALON). Jej przedmiotem jest analiza strategii chronologicznej i narracyjnej twórcy tego źródła. Autor książki wskazał na wyjątkowy charakter kroniki. Kronikarz bowiem zrezygnował z tradycyjnego układu rocznego, stosowanego w pisarstwie średniowiecznej Rusi. W jego miejsce pojawiły się cztery strategie chronologiczne. Pierwsza obejmuje zapisy dotyczące lat 1205–1228, dla których podstawą szkieletu chronologicznego stanowił zapewne nieznany manuskrypt, nazwany roboczo Kijowskim Latopisem Rościsławowiczów. Nierzadko przebija w nim pierwszoplanowa rola Mścisława Mścisławowicza. Do tego niegdyś zamkniętego źródła dołączono paralelne opowiadania o dziejach bojarów halickich, a także najprawdopodobniej relacje wdowy po Romanie Mścisławowiczu lub kogoś z jej otoczenia. Na to ostatnie wskazuje widoczna korelacja szczegółowości opisów różnych wydarzeń i miejsca przebywania dworu Romanowej. Druga strategia dotyczy okresu 1228–1244. W tej partii tekstu podstawę szkieletu chronologicznego stanowi zapewne tzw. Zwód Daniela – hipotetyczne źródło powstałe na dworze Daniela Romanowicza, w którym wydarzenia ułożono w sposób niemal rocznikarski. Do zwodu wprowadzono wtórnie wstawki w postaci krótkich opowieści odnoszących się do dwóch, trzech lub więcej lat. Wprowadzenie każdej z nich kronikarz zasygnalizował powtórzeniem na końcu informacji ją poprzedzającej. Jest to sygnał dla czytelnika, że narracja powraca na wcześniejsze, zaburzone przez wstawkę, tory poprawnej chronologii kodeksu. Do narracji zostały włączone także wiadomości o Wasylku w celu podkreślenia jego roli w opisywanych wydarzeniach. W tej części źródła znajdują się również liczne informacje tzw. prorocze, odnoszące się do czasów późniejszych niż te, z którymi sąsiadują. W jednej z nich Daniel został określony mianem króla, zatem mogła powstać najwcześniej po 1253 r. Trzeci system narracji obejmuje lata 1245–1259. Opowieść w tej części źródła jest bardziej szczegółowa, niż w jego wcześniejszych partiach, a jej podstawą są wątki: babenbersko-węgierski, litewsko-jaćwieski, mongolski, polski i inne. Obejmują one dzieje jakiegoś obszaru i jego stosunków z Rusią Halicko-Wołyńską. Autor kroniki podzielił wątki na fragmenty obejmujące opisy poszczególnych kwestii, a w obrębie tych fragmentów zastosował porządek chronologiczny narracji. Powracając do wątku przerwanego wcześniej, kronikarz rozpoczyna opowieść od momentu jego zakończenia lub, jeżeli przez dłuższy okres nic się w nim nie działo, wykorzystuje inny wątek do umiejscowienia go w czasie. Taki układ tekstu wskazuje na włączenie do kroniki źródła powstałego najpóźniej w latach sześćdziesiątych XIII w. Ostatnia narracja chronologiczna dotycząca opisu wydarzeń z lat 1260–1290, jest zbliżona do odnoszącej się do okresu 1228–1244, tj. cechują ją wstawki. Fakt ten wskazuje na to, że wszystkie wstawki w kronice są wynikiem pracy jej ostatniego redaktora. Trzy zawarte w omawianym źródle sugestie, według których ostatnie informacje stworzono po śmierci Lwa lub w okresie późniejszych rządów Mścisława (lub po jego śmierci), pozwalają określić moment powstania kroniki w znanej współcześnie postaci na ostatnie dwie dekady XIII i (lub) na początek XIV w. Liczne odwołania do Hilariona, Latopisu Kijowskiego i innych przekazów wskazują na to, że opisywana kronika od początku stanowiła część większej latopisarskiej kolekcji historiograficznej. Pod tym terminem autor książki rozumie zestawienie w jednym rękopisie materiałów powstałych w różnym czasie i realizujących różne cele poznawcze i ideowe aktualne dla momentów swego powstania. Dzięki wtórnemu zestawieniu w jedną całość zyskiwały one nową interpretację i tworzyły nową całość historiograficzną. W XIII w. na Rusi kolekcje historiograficzne zastępowały nieistniejącą wówczas syntezę dziejów kraju. Powstały po 1205/1206 r., kiedy to w różnych ośrodkach zaczęły powstawać latopisy skupiające się na dziejach konkretnych ziem. Połączenie tych latopisów z dziełami wcześniejszymi pozwalało zakorzenić je w historii całej Rusi. Połączenie w jednej kolekcji Kroniki halicko-wołyńskiej z Powieścią doroczną oraz Latopisem Kijowskim stanowiło swego rodzaju deklarację programu politycznego przedstawiając władców południowo-zachodniej Rusi jako kontynuatorów dzieł dawnych książąt kijowskich. Równocześnie potomstwo Romana Mścisławowicza przejmowało nową etykietę literacką, która była de facto kalką funkcjonujących głównie na Rusi Kijowskiej koncepcji monarchicznych, zaszczepionych najsilniej przez Hilariona. Z tego punktu widzenia Powieść doroczna i Latopis Kijowski miały realny wpływ na metodę pracy kronikarza Romanowiczów. Należy podkreślić, że kwestia funkcjonowania Kroniki halicko-wołyńskiej w ramach szerszego zespołu źródeł nie była dotąd rozpatrywana w osobnym studium. Znaczącą pomocą dla czytelnika jest aneks („Tablica chronologiczna Kroniki halicko-wołyńskiej”), w którym czytelnik odnajdzie dokładne datowanie poszczególnych fragmentów omawianego zabytku piśmiennictwa staroruskiego.

Czy na podstawie dokumentów, świadectw, relacji wytworzonych wiele lat po wydarzeniach, przez ludzi przeżywających rzeczywistość w ramach innego uniwersum symbolicznego – można sensownie mówić/pisać o sposobach doświadczania świata milczących podmiotów wydarzeń? Z tym metodologicznym problemem musiała się najpierw zmierzyć autorka omawianej książki, w której zamierzała powiedzieć coś na temat postaw zajmowanych przez Prusów wobec zakonu niemieckiego w czasie podboju przez tegoż ich ziem. Próbę uprawomocnienia tego założenia metodologicznego podjęła Autorka w pierwszym rozdziale omawianej książki i wywiązała się z niej chyba całkiem dobrze. Trzeba tu podkreślić, że niewiele znajdziemy na rynku historycznym wydawnictw, których autorzy tak szeroko i gruntownie podejmują metodologiczne i epistemologiczne problemy związane z przedmiotem swojej naukowej roboty. Alicja Dobrosielska należy tu niewątpliwie do szlachetnych wyjątków.

Reprint oryginału z 1886 r, opisujący szczegółowo powstanie stylów średniowiecznych- gotyckiego i romańskiego. Dzieło bogato ilustrowane własnoręcznie przez autora wieloma elementami architektonicznymi, planami zabudowań i rysami architektonicznymi z podziałem na poszczególne style. Autor analizuje rozwój sztuki średniowiecznej w poszczególnych krajach europejskich i ukazuje różnice w stylu budowania oraz zdobień. Dodatkowo zawarł zbiór tablic z poszczególnymi detalami architektonicznymi, również z podziałem na style oraz budowle charakterystyczne dla tych okresów. Książka wraz z tablicami pięknie kaligrafowana przez samego autora. Jan Karol Sas-Zubrzycki (Jan Zubrzycki h. Sas, ur. 25 czerwca 1860 w Tłustem, zm. 4 sierpnia 1935 we Lwowie) - polski architekt, teoretyk architektury, konserwator sztuki.

SPIS TREŚCI GRZEGORZ MYŚLIWSKI, MARCIN W. BUKAŁA, Wstęp GRZEGORZ MYŚLIWSKI, Handel detaliczny we Wrocławiu (XIII-XV w.) MARCIN GRULKOWSKI, Oszustwa w handlu gdańskim (XIV – pierwsza połowa XVI w.) MICHAŁ RZEPIELA, O pozycji zawodowej kobiet w średniowieczu w świetle praktyki opisu leksykograficznego w Słowniku łaciny średniowiecznej w Polsce KAROL OSSOWSKI, Miejskie gildie kupieckie w czternastowiecznej Anglii. Zarys zagadnienia RAFAŁ HRYSZKO Mercator christianus w koncepcji Rajmunda Llulla MARCIN W. BUKAŁA, Problem zbawienia kupca według Mateusza z Kra­kowa

Niniejsza praca to studium średniowiecznego osadnictwa w dorzeczu górnej i środkowej Oławy, a zatem obszaru południowo-wschodniego (Dolnego) Śląska. Jest to teren z trzema niewielkimi miastami – Strzelinem, Ziębicami i Wiązowem, które leżą w nieznacznym od siebie oddaleniu. Rzeka Oława – oś bogatego systemu hydrologicznego – stanowiła przez wieki istotny element tutejszego krajobrazu, który zalesieniem, urodzajnością gleb, zasobami surowców naturalnych oraz rzeźbą terenu sprzyjał zasiedleniu. Obszar ten wyróżnia m.in. znaczna koncentracja zanikłych w średniowieczu wsi oraz występowanie pierwotnie prywatnych miast.

Publikacja zawiera artykuły przedstawiające sensacyjne kulisy odnalezienia średniowiecznych klejnotów i opisujące tło wydarzeń sprzed trzydziestu lat, a także przybliżające zdarzenia historyczne – związane z czasami ukrycia skarbu blisko siedemset lat temu. Wydawnictwo uzupełnia raport z badań ?zyko-chemicznych, którym poddano elementy znaleziska, wykonanych przez specjalistyczne laboratorium LANBOZ działające przy Muzeum Narodowym w Krakowie. W książce znajdują się również szczegółowe opisy klejnotów wchodzących w skład Skarbu Średzkiego.

"Książka Gézy Perjésa od ukazania się w 1977 r. wzbudziła żywe zainteresowanie nie tylko na Węgrzech, ale i na świecie, czego wyrazem było jej wydanie w USA. Nic w tym dziwnego, ponieważ dzieło zawiera niezwykle interesujące rozważania metodologiczne dotyczące uwarunkowań procesu decyzyjnego i racjonalności polityki. Ponadto prezentuje geopolitykę mocarstw europejskich i Imperium Osmańskiego oraz rolę jaką w niej odgrywało Królestwo Węgier. Inną, niemniej ważną zaletą książki jest próba rekonstrukcji sił tureckich i węgierskich oraz bitwy pod Mohaczem, cenna dla każdego miłośnika batalistyki. Pomimo szczupłości źródeł pisanych autor, choć należący do historyków starszej generacji, wykazał się bardzo interdyscyplinarnym podejściem do zagadnienia, bowiem w odniesieniu do bitwy krytycznie skonfrontował je z danymi z zakresu topografii, hydrografii i gleboznawstwa. W świetle powyższego jest to praca naświetlająca skomplikowane relacje polityczne i konflikty zbrojne w Europie środkowej w pierwszej połowie XVI w., a także w okresach wcześniejszym i późniejszym. Również dla polskiego czytelnika dzieło węgierskiego historyka wojskowości jest bardzo cenne, bo oprócz wyżej wymienionych walorów przybliża tragiczną historię średniowiecznego Królestwa Węgier, powiązanego dynastią Jagiellonów z Polską. Zwracają też uwagę liczne analogie w dziejach obu państw. Na przykład to co trawiło Węgry w pierwszej połowie XVI w. – to jest słabość gospodarcza, brak jedności, walki stronnictw politycznych, agresja obcych mocarstw i w konsekwencji rozbiór państwa – powtórzyło się w Polsce ponad 200 lat później. Ponadto Węgry, podobnie jak Polska, odzyskały niepodległość po I wojnie światowej, ale dopiero po ponad 370 latach! Pomimo tego Węgrzy zachowali tożsamość narodową, a krytykowany „kompleks Mohacza” pozwolił im przetrwać hekatombę II wojny światowej, wprawdzie w ostro potępianym sojuszu z III Rzeszą, ale w ówczesnym układzie sił była to jedyna szansa na przetrwanie niewielkiego narodu. Tak więc książka nie tylko zapozna Czytelnika z wydarzeniami z połowy XVI w., ale przyczyni się także do pogłębienia refleksji nad historią i związkami obu państw."

W "Sztuce wojennej Europy Zachodniej w epoce krucjat 1000-1300" autor bada charakter wojny w latach 1000-1300 i dowodzi, że była ona kształtowana głównie przez ludzi, którzy ją prowadzili - właścicieli ziemskich. John France wyjaśnia rolę aspektów własnościowych w powstaniu charakterystycznych narzędzi wojny - zamków i rycerzy. To miarodajne studium szczegółowo przedstawia sposób, w jaki prowadzono wojny oraz ich przyczyny. Zawiera również refleksje na temat społeczeństwa, które zorganizowało wyprawy krzyżowe. John France jest starszym wykładowcą historii na Uniwersytecie Walijskim w Swansea.