Kolejny, czwarty już tom z serii zatytułowanej „Ecclesia clerusque temporibus medii aevi” został poświęcony prezentacji wyników badań nad parafiami na obszarze władztwa zakonu niemieckiego w Prusach. Badania te zostały przeprowadzone w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki pt. „Parafie w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1243–1525” (DEC–2011/01/B/HS3/00828). Znalazło się w nim trzynaście artykułów poświęconych różnym aspektom działalności parafii oraz duchowieństwa parafialnego. W tekstach tych omawiane są zagadnienia z zakresu historii, w tym dziejów osadnictwa w kontekście powstawania sieci parafialnej, historii sztuki, a także źródłoznawstwa. W ramach realizacji wspomnianego grantu powstaje również baza danych zawierająca podstawowe dane na temat kościołów parafialnych w państwie zakonu niemieckiego w Prusach (www.parafie.umk.pl). Zarówno opracowana baza danych, jak również przedstawione badania wpisują się ściśle w profil badawczy nowego Zakładu Historii Krajów Bałtyckich, który istnieje w Instytucie Historii i Archiwistyki od 2013 r.

Cała prawda o słowiańskiej religii! Czy Słowianie posiadali zorganizowany system wierzeń religijnych? Jak wyglądały ich świątynie i czy w ogóle istniały? Co było sercem ich systemu religijnego – panteon bogów czy magiczne rytuały? Wierzenia słowiańskie rozpalają wyobraźnię badaczy, rodzimowierców i fascynatów od prawie dwóch stuleci. Niepewne dane archeologiczne i nieliczne teksty sprawiają, że kwestia słowiańskiej religii jest niekończącym się źródłem trudnych do udowodnienia hipotez, narastających kontrowersji, gorących sporów a czasami bezczelnych fałszerstw. Dariusz Sikorski, sprawnie poruszając się w gąszczu przekłamań i romantycznych wizji przedchrześcijańskiej Słowiańszczyzny, prezentuje własną, oryginalną odpowiedź i pogląd na kwestię duchowości naszych przodków. Opierając się na niewielu pozostałościach i badając ich powiązania, rozprawia się z tymi mitami i legendami, które zaciemniają nam ogląd sytuacji. Jego książka to popis historycznego kunsztu, a zarazem fascynująca podróż dla wszystkich poszukujących prawdziwej wiedzy.

Kazimierz Chłędowski, Siena Świat bezwzględnych intryg politycznych, cynicznych polityków, brutalnych najemników, krwawych bitew, zdrad i skrytobójstw… Świat genialnych malarzy, natchnionych rzeźbiarzy, śmiałych architektów, światłych mecenasów sztuki, uduchowionych zakonników, przenikliwych mężów stanu… Kazimierz Chłędowski przedstawia fascynującą opowieść o włoskiej historii i kulturze w niezwykłym okresie – schyłku średniowiecza i renesansu. Jej osią są dzieje Sieny – miasta o mistrzowskiej sztuce, wybitnej architekturze i frapującej polityce. Kazimierz Chłędowski (1843-1920) należał do najwybitniejszych w Polsce znawców włoskiej kultury, jednego z najważniejszych źródeł inspiracji dla polskich myślicieli i artystów w ciągu wieków. Poświęcił jej kilka wysoko ocenianych i popularnych za życia autora prac naukowych i popularyzatorskich, wyróżniających się zarówno kompetencją, jak i stylem. Siena uchodzi za jego najważniejsze dzieło.

"Leżąca na pograniczu Śląska i Wielkopolski Wschowa była jednym z najważniejszych ośrodków miejskich na tym terenie. Lokowana w 2. poł. XIII w. stała się punktem rywalizacji książąt śląskich i wielkopolskich, przez co wielokrotnie zmieniała przynależność polityczną. Pierwotnie pełniła ona funkcje strażnicze na szlaku handlowym, biegnącym z Saksonii i Górnych Łużyc do Wielkopolski. Była też stolicą jednostki terytorialnej, jaką była ziemia wschowska, oraz siedzibą kasztelanii, a później starostwa. Umocniona warownia mogła mieć również przeznaczenie refugialne, pełniąc rolę schronienia dla mieszkańców okolicznych osad wiejskich, z czym mogła wiązać się polska nazwa miasta, często wywodzona od czasownika"schować". Funkcje militarne Wschowy odegrały dużą rolę już przy zakładaniu miasta, a jej obronność wzmacniały warunki naturalne i kolisty zarys. Pierwsze obwarowania murowane oraz zamek miasto zawdzięcza władcom śląskim, pod których panowaniem na przełomie XIII i XIV w. zaczęto ich budowę. Po przyłączeniu ziemi wschowskiej przez Kazimierza Wielkiego w 1343 r. kontynuowano rozbudowę miejskich założeń obronnych. Wschowa stała się miastem królewskim oraz ważnym punktem obrony zachodnich granic królestwa." Ze Wstępu

Wraz z rozwojem XIII-wiecznej taktyki zakładającej współpracę kuszników z ciężkozbrojnymi włócznikami, zaczęły pojawiać się warunki umożliwiające odparcie ataku muzułmańskich konnych łuczników, a następnie ciężkozbrojnych kopijników. Piechota była o wiele tańsza w utrzymaniu i prostsza w wyszkoleniu niż rycerstwo, oraz co najważniejsze, liczniejsza. W związku z tym wypracowano rozwiązania taktyczne, przy pomocy których liczniejsze i bardziej zróżnicowane oddziały piechoty, odgrywały coraz większą rolę na polach bitew. Niniejsza praca przedstawia przykłady tych zmian, w ramach tego „nierównomiernego” procesu w różnych częściach Europy. Oczywiście, zawsze związane były z równoległymi przemianami w konnicy, w końcu odpowiednio zbalansowane „mieszane” wojska zawsze były kluczem do sukcesów. Do momentu pojawienia się ręcznej broni palnej w dużych ilościach na polach bitew (ok. 1500 roku), obraz średniowiecznych działań wojennych i prowadzących je wojsk, przeszedł już gruntowną przemianę.

Niniejsza książka wyjaśnia zróżnicowany poziom rozwoju wczesnośredniowiecznej taktyki w Europie, której daleko było do popularnego obrazu niezdyscyplinowanych działań. Od początku śledzimy upadek konnicy, jako najważniejszej formacji na polu bitwy w „barbarzyńskich” królestwach, które zastąpiły Cesarstwo Zachodniorzymskie, oraz jej istnienie w armii Cesarstwa Bizantyjskiego. Następnie przechodzimy do odrodzenia jazdy i poruszającej się konno piechoty pod rządami Karolingów (IX-X wiek), którzy zmagali się z zamorskimi i konnymi najeźdźcami, aż do pojawienia się opancerzonego rycerza normańskiego. Autor wyjaśnia w jaki sposób, odmienne zwyczaje wojskowe ze stepów euroazjatyckich i świata islamskiego wpływały na taktykę zachodnich chrześcijan i podkreśla znaczenie odpowiednio zbalansowanych sił, składających się zarówno z konnicy, jak i piechoty. Przygotowany przez niego tekst wzbogacają dodatkowo rzadkie źródła ikonograficzne i zabytki sztuki, objaśnione plany najważniejszych starć na polach bitew oraz w pełni kolorowe przedstawienia rozwiązań taktycznych, które pozwalają lepiej zrozumieć manewry w trakcie starć.

Spis treści: Wstęp / 7 "ŚWIAT" OTTONA z BAMBERGU: MEMORIA I WARTOŚCI / 11 Stanisław Rosik, Orbis Romanus - Christianitas - Pomerania. Pomorze w "świecie" Ottona z Bambergu: pamięć współczesnych i początki tradycji Apostoła Pomorzan (rekonesans) / 13 Marcin Stabrowski, Aksjosfera świętości w Żywocie z Pruefening Ottona z Bambergu / 53 MIĘDZY NIEMCAMI A POLSKĄ. BAMBERG I JEGO BISKUP / 71 Andrzej Pleszczyński, Niemcy i Polska w czasach Ottona z Bambergu: ludzie i wydarzenia, przestrzenie współpracy i rywalizacji / 73 Adam Krawiec, Wokół pierwszego pobytu Ottona z Bambergu w Polsce - dwór Władysława Hermana, dyplomacja i środowisko intelektualne / 89 Jerzy Strzelczyk, Otton z Bambergu jako biskup Rzeszy / 109 Marcin R. Pauk, Arcem Romanam se gestit habere coaequam. Biskupstwo bamberskie w krajobrazie politycznym i ideowym Rzeszy do początku XII stulecia / 119 Stefan Pfaffenberger, Bamberg zu Beginn des 12. Jahrhunderts - das Zeitalter Bischof Ottos I. aus archaeologischer Sicht / 157 OTTON Z BAMBERGU I POMORZE / 187 Marian Rębkowski, Pomorze w czasach misji Ottonowych. Zarys problemu / 189 Felix Beermann, "Der Gnade des Evangeliums unwuerdig" - warum Otto von Bamberg die Ukranen nicht missionierte / 211 Kinga Zamelska-Monczak, Grody santockie w czasach misji Ottona z Bambergu / 243 Adrien Queret-Podesta, Działalność ołomunieckiego biskupa Henryka Zdika nad Bałtykiem / 267 TRADYCJA I KULT: APOSTOŁ POMORZAN W PRZESTRZENI PAMIĘCI / 275 Ks. Grzegorz Wejman, Kult św. Ottona z Bambergu na Pomorzu zachodnim na przestrzeni wieków / 277 Monika Rusakiewicz, Misje Ottona w Protocollum Augustyna ze Stargardu / 297 Hadrian Kamiński, Pamięć o św. Ottonie z Bambergu w działalności księcia szczecińskiego Barnima III / 307 Wojciech Mrozowicz, Ślady kultu św. Ottona z Bambergu na Śląsku / 319 Paweł Migdalski, Biskup Otton z Bambergu i jego wyprawy misyjne na Pomorzu w polskim piśmiennictwie okresu Polski ludowej / 337

"Jedna z najważniejszych prac dotycząca historii wojskowości. Hans Delbrück, urodzony 11 listopada 1848 w Bergen na wyspie Rugia, polityk, na forum międzynarodowym uznawany za pierwszego prawdziwie współczesnego historyka wojskowości. Studiował począwszy od 1868 na uniwersytetach w Heidelbergu i Bonn. W międzyczasie walczył jako ochotnik w wojnie francusko-pruskiej z 1870 roku. W roku 1874 został nauczycielem Waldemara, szóstego dziecka Fryderyka Wilhelma. W latach 1882 do 1885 był członkiem pruskiej Izby Posłów z ramienia konserwatywnej Freikonservative Partei, zaś od 1884 do 1890 członkiem Reichstagu. W życiu politycznym intensywnie spierał się z pruskim rządem, między innymi na linii jego obchodzenia się z Polakami i Duńczykami. W roku 1885 został profesorem historii współczesnej na uniwersytecie w Berlinie, gdzie bardzo ceniono jego prace, a od 1883 był współwydawcą periodyku Preussischen Jahrbücher, który wydawał do roku 1920. Swoje badania nad historią wojskowości upatrywał jako kontynuację dzieła Carla von Clausewitza, którego podziwiał i do którego bardzo często się odwoływał. Jego nowatorskie podejście, dekonstrukcja połączona z ponownym budowaniem tez na temat historii sztuki wojennej wywoływały liczne spory ze współczesnymi mu historykami. Obok sztandarowej Historii sztuki wojennej (Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte), napisał liczne prace o charakterze porównawczym, monograficznym i przekrojowym: Die Perserkriege und die Burgunderkriege (1887), Die Strategie des Perikles erläutert durch die Strategie Friedrichs des Grossen (1890), Das Leben des Feldmarschalls Grafen Neithardt von Gneisenau (1894), Bismarcks Erbe (1915), Krieg und Politik (1918), oraz wydana w 1894 Sprawa polska (Die Polenfrage). W czasie I wojny światowej wdawał się w spory ze sztabem generalnym na polu przyjętej strategii w Wielkiej Wojnie. Był członkiem komisji pokojowej, która w Wersalu podpisała traktat pokojowy. Ostro sprzeciwiał się tezie jakoby Niemcy przegrały tę wojnę ze względu na zadany im przez Żydów i komunistów „cios w plecy” (Dolchstosslegende). Na emeryturę przeszedł w roku 1920. Zmarł 14 lipca 1929 roku w Berlinie."

Kolejny tom serii Mistrzowie Historiografii przybliża publikacje prof. Bożenny Wyrozumskiej, cenionej specjalistki w zakresie paleografii oraz wydawczyni źródeł historycznych.

Działania oblężnicze pełniły kluczową rolę w strategii działań wojennych epoki średniowiecza. Oblężenia miały miejsce zdecydowanie częściej niż bitwy, poczynając od niewielkich akcji przeciw drewniano-ziemnym umocnieniom, a na szeroko zakrojonych operacjach przeciw wielkim twierdzom kończąc. Nie dziwi więc, że sztuka oblężnicza była niezmiernie ważna zarówno dla napastników, jak i obrońców. W niniejszym opracowaniu Christopher Gravett prezentuje różnorakie aspekty średniowiecznych działań oblężniczych, od kurtuazyjnych formalności, przez podstępy, aż po element zaskoczenia. Jego tekst jest bogato ilustrowany ilustracjami z epoki, a także12 kolorowymi planszami autorstwa Richarda i Christy Cook.

Poznaj świat, który zainspirował Georga R.R. Martina Swobodnie poruszasz się w miejskiej dżungli? A wiesz, że istaniała już średniowieczu? Zanurz się w świat średniowiecznego miasta i poznaj jego życie od podszewki. Razem z dwojgiem cenionych historyków zwiedzisz teatr, kościół i szkołę, zrobisz zakupy na rynku i pójdziesz do lekarza. Zawitasz w domu mieszczanina i poznasz jego żonę. Zostaniesz zaproszony na ślub i pogrzeb, a nawet zajrzysz na salę porodową. Co ludzie robili w kościele? A co w budynku pod szyldem z jednorożcem? Jak lekarze traktowali swoich pacjentów? Czym zajmowali się średniowieczni studenci? Jak działały sądy? Czemu małżonkowie trzymali bieliznę pod poduszką? Frances i Joseph Gies znowu udowadniają, że średniowiecze to fascynująca epoka! Oglądasz Grę o tron? Natchnieniem dla George’a R.R. Martina przy Pieśni Lodu i Ognia były czasy średniowiecza. Wówczas wśród jego lektur znalazły się także książki małżeństwa Giesów. Dziś każdy z nas może kroczyć śladami pisarza w poszukiwaniu jest inspiracji. Życie w średniowiecznym mieście to kolejna część wspaniałej trylogii, stanowiącej lekturę obowiązkową dla miłośników historii oraz każdego wielbiciela twórczości George’a R.R. Martina.

Po serii znakomitych artykułów Autor tym razem w sposób syntetyczny podejmuje niełatwą próbę zgłębienia wiedzy na temat słowiańskich zaświatów, widzianych przez pryzmat nielicznych w gruncie rzeczy źródeł pisanych, fascynujących źródeł folklorystycznych, wymownych źródeł językoznawczych i bezcennych jak uzasadnia, świetnie znanych mu źródeł archeologicznych. Na tej podstawie buduje On swoją, wielce erudycyjną, wizję słowiańskiego Kosmosu, zabierając Czytelnika w interesującą podróż po różnych jego rewirach, pełnych bogów, demonów i zmarłych. Przybliżając kolejne elementy mitu kosmologicznego, posiłkuję się różnymi odniesieniami do osiągnięć współczesnej humanistyki, co pozwala nie tylko zorientować się w aktualnym stanie badań, obejmujących to zagadnienie, ale również przybliżyć tok rozumowania Autora, z łatwością poruszającego się w tej niełatwej przecież, abstrakcyjnej materii. Wielką zaletą książki jest to, że w pełni spełniając wszelkie kryteria opracowania naukowego napisana jest językiem wielce przystępnym, pozwalającym na lekturę nie tylko specjalistom, ale również mniej przygotowanym merytorycznie Czytelnikom zafascynowanym tematyką religijności Słowian.

This is a book about why medieval manuscripts matter. Coming face to face with an important illuminated manuscript in the original is like meeting a very famous person. We may all pretend that a well-known celebrity is no different from anyone else, and yet there is an undeniable thrill in actually meeting and talking to a person of world stature. The idea for the book, which is entirely new, is to invite the reader into intimate conversations with twelve of the most famous manuscripts in existence and to explore with the author what they tell us about nearly a thousand years of medieval history - and sometimes about the modern world too. Christopher de Hamel introduces us to kings, queens, saints, scribes, artists, librarians, thieves, dealers, collectors and the international community of manuscript scholars, showing us how he and his fellows piece together evidence to reach unexpected conclusions. He traces the elaborate journeys which these exceptionally precious artefacts have made through time and space, shows us how they have been copied, who has owned them or lusted after them (and how we can tell), how they have been embroiled in politics and scholarly disputes, how they have been regarded as objects of supreme beauty and luxury and as symbols of national identity. The book touches on religion, art, literature, music, science and the history of taste. Part travel book, part detective story, part conversation with the reader, Meetings with Remarkable Manuscripts conveys the fascination and excitement of encountering some of the greatest works of art in our culture which, in the originals, are to most people completely inaccessible. At the end, we have a slightly different perspective on history and how we come by knowledge. It is a most unusual book.

Publikacja opowiada o losach wielkiej armii wikingów, od chwili jej wylądowania w 885 r. na frankijskiej ziemni, po jedenastomiesięczne oblężenie Paryża, aż do niechlubnej ucieczki. Wielka armia licząca około 30 tys. wojowników, złożona prawie wyłącznie z duńskich wikingów, dotarła pod Paryż. W mieście znajdowało się zaledwie 200 znaczących rycerzy wraz z pocztami, nad którymi pieczę trzymali Odo, hrabia Paryża od 882 roku, oraz biskup paryski Gozlin. Nie mogli oni liczyć na szybką odsiecz, gdyż cesarz Karol Gruby znajdował się akurat z wszystkimi siłami zbrojnymi na wyprawie wojennej w Italii. Dowódca wikingów Zygfryd rozpoczął pertraktacje z obrońcami, żądając wysokiego trybutu. Odon odrzucił jednakże jego żądania, co zapoczątkowało walki o Paryż. W pracy przedstawione są postacie historyczne po obu stronach konfliktu, motywacje ich postępowania, udział w walkach i skutki podejmowanych przez nich decyzji. Wszystko to na tle licznych opisów bitew, starć, kampanii i oblężeń. Na koniec podsumowano skutki najazdu wikingów – zarówno dla nich samych, jak dla Paryża i Franków, oraz następstwa: dla hrabiego Odona, wschodzącej gwiazdy dynastii Kapetyngów, oraz dla Jarla Rollo i rodzącego się księstwa Normandii.

Strrrasznie zabawna i trochę okrutna historia średniowiecza. Z tej książki dowiesz się, co naprawdę działo się w epoce dumnych rycerzy, dam w spiczastych kapeluszach (heninach) i pobożnych mnichów. Jeśli nie wiesz: - czemu kurczakom golono brzuchy, - jak żartował błazen, - w jaki sposób leczono ból zębów, w podręcznikach znajdziesz tylko jedną stronę prawdziwej historii... W tej książce – drugą... Poznaj fakty i oceń sam! „Strrraszna historia” to seria dla ludzi o mocnych nerwach i sporym poczuciu humoru.

Spis treści: PREFACE / 7 INTRODUCTION. THE CONSTITUENTS OF MEMORIAL CULTURE / 11 1. Memory and the question of the "production of space" / 11 2. Collective memoria as "explicit memory" / 15 3. A situational ecumenical movement: the elasticity of the concept of religion / 18 CHAPTER I. COHESION THROUGH RELIGION: THE MULTICONFESSIONALITY OF POLAND-LITHUANIA AS THE "JAGIELLONIAN IDEA" / 23 I.1. "A Republic with many denominations": the challenge of religious plurality / 23 I.2. Over-confessionality and the management of religious disagreements / 29 I.3. The range of politics through monarchy, nobility, papacy and clergy / 39 I.4. Changes in the symbiotic relations of politics and religion / 49 CHAPTER II. STARTING POINTS: SOURCES AND METHODS ON THE WORSHIPING HISTORY OF ST. JOHN OF DUKLA / 59 II.1. Written reports (letters, petitions, poems, biographies) / 59 II.2. Oral reports (testimonies from interviews) / 63 II.3. Artifacts / 73 II.4. Actions (visitations, prayers, visits of the ruler, processions, vows) / 79 II.5. Historiography / 80 II.6. The arsenal of methods of the "Lieux de mémoire" / 86 II.7. Conditions of production for a memorial place: Questioning of contemporary witnesses as the "EEG" of memoria on John of Dukla / 98 CHAPTER III. THE LAYERED PROFILE OF A SAINT: THE MATRIX OF THE WORSHIP OF ST. JOHN OF DUKLA / 107 III.1. "Vita": From being a Franciscan to being a Bernard in Lesser Poland and Red Ruthenia / 107 III.2. "Fortuna": The processes of beatification and canonization / 109 III.3. "Examen testium": functions of the worshiped one mirrored in testimonies from the Early Modern Period / 111 III.4. A "lieu" creates its "milieu": the reflexes on the canonization in 1997 in Poland and the Ukraine / 139 CHAPTER IV. ACTORS WITHIN CULTURAL OCCURRENCES: THE SOCIOGRAM OF THE VENERATION OF ST. JOHN OF DUKLA / 151 IV.1. The Bernard order / 151 IV.2. State and church governing body / 153 IV.3. The City and Bourgeois Lviv / 163 IV.4. Nobility / 164 IV.5. Place of birth / 164 IV.6. Social multiple determination / 165 RESULTS. APPROPRIATION OF THE SOCIAL MEMORY / 167 1. The worship composite John of Dukla / 167 2. "Space through memory"? / 169 3. The distinction within a landscape of cultural competitors / 171 4. The cult of a saint as a vehicle of the transnational consciousness of a region / 177 5. The production of communication: the genesis of a "public opinion" / 180 BIBLIOGRAPHY / 185 LIST OF ILLUSTRATIONS / 207 INDEX OF NAMES / 208

Kawaleria była uznawana za elitarny rodzaj sił zbrojnych Cesarstwa Wschodniorzymskiego w okresie średniobizantyjskim. W tych dramatycznych czasach krucjat i kampanii wojennych w całej wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, bizantyjska konnica potrafiła prowadzić szybkie działania rozpoznawcze, nękać wroga, ostrzeliwać go skoncentrowanym gradem strzał i dokonywać druzgoczących uderzeń z użyciem włóczni na nieprzyjacielskie szyki. Jeźdźcy ci służyli w najnowocześniejszych i najdoskonalszych oddziałach swych czasów, jednakże wciąż są słabo znani. Niniejsza, nowa praca, zawierająca niepublikowane do tej pory ilustracje z manuskryptów i wykorzystująca zarówno oryginalne greckie materiały źródłowe, jak i badania współczesnych naukowców, barwnie opisuje nieznany świat bizantyjskiego kawalerzysty.

ANDRZEJ BUKO, Wprowadzenie Część I. Historycy i archeolodzy we wspólnych badaniach średniowiecza ELŻBIETA KOWALCZYK-HEYMAN, Archeologia dla historyków, historia dla archeologów, czyli kilka uwag o programie kształcenia mediewistów DARIUSZ ANDRZEJ SIKORSKI, Jak wyglądałaby nasza wiedza o początkach Polski bez źródeł archeologicznych PIOTR PIĘTKOWSKI, Bobrzanie znad rzeki Bóbr czy „Obrzanie" znad Obry? O dyskusji polskich badaczy dotyczącej wzmiankowanego w tzw. dokumencie praskim z 1086 roku plemienia Pobarane GRZEGORZ KIARSZYS, Palimpsesty średniowiecznych krajobrazów w świetle metod nieinwazyjnych. Przykład archeologicznych studiów nad grodziskami powiatu górowskiego, woj. dolnośląskie MICHAŁ STARSKI, Reprezentatywność znalezisk archeologicznych dla badań nad kulturą materialną małego miasta w późnym średniowieczu na przykładzie Pucka Część II. Archeologia a architektura MARIAN RĘBKOWSKI, Początki architektury chrześcijańskiej na Pomorzu HANNA KÓČKA-KRENZ, ARTUR RÓŻAŃSKI, Wielkopolskie palatia pierwszych Piastów na tle europejskich wczesnośredniowiecznych zespo­łów rezydencjonalnych WOJCIECH CHUDZIAK, Relikty romańskiego kościoła w Kałdusie. Problem genezy w kontekście wyników najnowszych badań ANDRZEJ M. WYRWA, Grodowo-sakralny ośrodek w Łeknie. Podsumo­wanie badań (1982-2015). Komunikat LESZEK KAJZER , Badania dworów - nie tylko na Mazowszu ANDRZEJ ROZWAŁKA, Najstarsza architektura murowana w Lublinie. Wiele hipotez i długa droga do odkrycia prawdy ANDRZEJ BUKO, Rezydencja króla Daniela Romanowicza w Chełmie. Nowe odkrycia i nowe wyzwania badawcze JANUSZ FIRLET, ZBIGNIEW PIANOWSKI, Wawel średniowieczny w świetle badań archeologicznych ostatnich 40 lat MICHAŁ PROKSA, Pół wieku studiów nad romańskimi budowlami Przemyśla Część III. Historia sztuki na pograniczach DARIUSZ TABOR CR, Obraz w relacji do egzegezy biblijnej w wiekach średnich. Od bezpośredniej zależności od komentarza do samodzielnej interpretacji tekstu świętego PIOTR ŁOPATKIEWICZ, Problematyka fundatorska drewnianego kościoła w Haczowie w kontekście najnowszych ustaleń chronologicznych KATARZYNA MOSKAL, Na pograniczu sztuki i rzemiosła. Hafty gotyckie w Małopolsce

Roczniki Rzeszy zawierają teksty następujących średniowiecznych kronik: -Roczniki fuldajskie (Annales Fuldenses) cytowane wg pracy pod tym samym tytułem wydaenj w Hanowerze w roku 1891 -Roczniki kwedlinburskie (Saxionica Annales Quedlinburgenses) przywołane według wydania z MGH z roku 1839 Roczniki hildensheimskie c.d. (Annales Hildesheimenses cont.) przywołane według wydań w MGH 1839 i 1878 -Roczniki "polskie" zawarte w MGH z lat 1866 i 1892

Zmilitaryzowany zakon krzyżacki był jedną z najsławniejszych kongregacji braci-rycerzy, dorównując nawet szpitalnikom i templariuszom. Z początku zadanie rycerzy skupiało się na utrzymaniu państw łacinników na Bliskim Wschodzie, lecz utrata posiadłości ziemskich w tym rejonie w XIII wieku skłoniła zakon do wzięcia udziału w krucjatach nad Morzem Bałtyckim, wymierzonych w pogańskich Prusów, prawosławnych Rusinów oraz swego katolickiego sąsiada, Królestwo Polskie. Niniejsza praca omawia tę ciekawą grupę zmilitaryzowanych zakonników, przybliżając przy pomocy szczegółowych ilustracji oraz licznych fotografii wygląd, wierzenia oraz doświadczenia wojenne krzyżaków.