Książka przedstawia losy Piotra, cara Bułgarii (927-969) i Marii Lekapeny (927-?963), jego małżonki, bizantyńskiej cesarzówny, córki Krzysztofa Lekapena, na tle dziejów rządzonego przez nich państwa. Ich wspólne panowanie trwało ok. 35 lat, a pośmierci żony Piotr sprawował władzę jeszcze ok. 7 lat. Mimo tak długich rządów ich postacie, a szczególnie Marii, nie są dobrze oświetlonew źródłach. Jest też znamienne, że zarówno Piotr, jak i Maria najczęściej nie są dobrze oceniani przez współczesnych uczonych. Piotr jest uznawany za władcę słabego, koncentrującego uwagę na sprawach Kościoła, pozbawionego większych ambicji. Czyni się go odpowiedzialnym za kryzys i upadek państwa bułgarskiego, który nastąpił raptem w dwa lata po jego smierci (971 r.). Z kolei w Marii uczeni, szczególnie bułgarscy, widzą reprezentantkę bizantyńskich interesów i propagatorkę bizantyńskiej kultury, a niektórzy wręcz określali ją mianem biznatyńskiego agenta na bułgarskim tronie. Autorzy książki – pierwszej w światowej literaturze monografii poświęconej Piotrowi i Marii – dzięki gruntownej analizie źródeł, znakomitej znajomości literatury przedmiotu, budują wywazony, pozbawiony negatywnych emocji obraz roli swoich bohaterów w dziejach państwa bułgarskiego w X w.

"Prezentowana praca jest owocem wieloletnich studiów autora poświęconych broni barbarzyńskiej okresu rzymskiego i wędrówek ludów w Barbaricum. Stanowi ona kompendium wiedzy na temat uzbrojenia na ziemiach polskich w tych czasach (I–VII w. po Chr.). Czytelnik znajdzie w niej omówienie militariów kultur przeworskiej i wielbarskiej, kręgu zachodniobałtyjskiego oraz problematyki ofiarnych stanowisk bagiennych (jeziornych), które od niedawna znane są także z ziem Polski północnej. Dodatkowo w książce zamieszczono rozdział poświęcony tarczom, przede wszystkim z okresu protohistorycznego, uwzględniający jednak ponadto genezę, pradzieje i historię tej broni ochronnej, a także analogie z innych kultur i cywilizacji. Problematyka powyższa została ujęta na szerokim tle, z uwzględnieniem zagadnień często wykraczających poza terytorium środkowoeuropejskie i granice okresu protohistorycznego. Jest to pierwsze tego rodzaju opracowanie w literaturze bronioznawczej. Dr hab. Bartosz Kontny, prof. UW. Urodzony w Warszawie, absolwent VI L.O. im. Tadeusza Reytana oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Od początku kariery naukowej pracuje w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w archeologii okresu protohistorycznego w barbarzyńskiej Europie, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki uzbrojenia. Zajmuje się także archeologią podwodną. Autor ponad 130 artykułów naukowych, redaktor kilku książek. Najważniejsze prace książkowe (współautor): Nowinka Site 1. The cemetery from the Late Migration Period in the northern Poland, Gdańsk-Warszawa 2011 (wraz z Jerzym Okulicz-Kozarynem i Mirosławem Pietrzakiem), Starożytne miejsce ofiarne w jeziorze w Lubanowie (d. Herrn-See) na Pomorzu Zachodnim / Ancient Sacrificial Place in the Lake in Lubanowo (former Herrn-See) in West Pomerania, red. T. Nowakiewicz, Warszawa 2016 (wraz z Aleksandrą Rzeszotarską-Nowakiewicz i Tomaszem Nowakiewiczem). "

Armie Karola Wielkiego i jego następców pozwoliły zachodnim Frankom na utworzenie tego, co ówcześni im kronikarze uważali za „odrodzone” Imperium Rzymskie. Społeczność Franków była dobrze przygotowana do wojny, posiadając dobrze przygotowaną sieć komunikacyjną sięgającą najbardziej odległych obszarów rozległego państwa. Niniejsza praca podkreśla rolę konnicy – głównej siły uderzeniowej armii frankijskich, oraz innowacji technologicznych – strzemion – w obrazie ówczesnych działań wojennych. W ten sposób możemy przekonać się, jak wzrastał prestiż ciężkozbrojnych jeźdźców okresu karolińskiego, którzy w przeciągu X wieku przekształcali się powoli w warstwę rycerską.

Krucjaty, nazywane dziś średniowiecznym desantem sił specjalnych chrześcijańskiej Europy, postrzegane są obecnie niemal wyłącznie z perspektywy militarnej, a bywa, że również kulturalnej i społecznej. Bardzo rzadko jednak od strony nie mniej istotnej – prawnej. A przecież to właśnie normy prawne, rozumiane jako reguły postępowania, wskazujące co i komu, w jakich okolicznościach jest dozwolone lub zakazane czynić, budują poczucie więzi i pewności funkcjonowania grupy. Dodatkowo, obarczone sankcją, mają dawać choćby względną pewność dnia następnego i poczucie ulokowania w systemie zasad społecznych. Głównym celem prezentowanej monografii jest naszkicowanie zasad, jakie zrodziły się na ziemiach Królestwa Jerozolimskiego – poczynając od genezy ruchów pątniczych i praw przysługujących pielgrzymom, poprzez realizację norm zwyczajowych i powstanie instytucji Haute Cour i Cour des Bourgeois, aż po ukazanie norm Kodeksu z Nablusu. Patryk Paszko – absolwent wydziałów Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku Prawo, doktorant Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Praktyk w zakresie prawa konsumenckiego i prawa ochrony danych osobowych. w zakresie mediacji, negocjacji i innych alternatywnych metod rozwiązywania sporów. Prywatnie pasjonat historii i historii prawa. "

Spis treści Saga o Asmundzie Kappabanim Saga o Volsungach Saga o Ragnarze Lodbrok Saga o królu Halfie i jego ludziach Saga o Odd - Orvarim Asga o An Bogusveigir

This book presents the dramatic and complex story of Armenia's ecclesiastical relations with Byzantine and subsequently Roman Christendom in the Middle Ages. It is built on a broad foundation of sources – Armenian, Greek, Latin, and Syrian chronicles and documents, especially the abundant correspondence between the Holy See and the Armenian Church. Krzysztof Stopka examines problems straddling the disciplines of history and theology and pertinent to a critical, though not widely known, episode in the story of the struggle for Christian unity. Krzysztof Stopka is a Cracovian specialist in medieval history. He is head of the department of the history of culture and the teaching of history at the Jagiellonian University, and also director of the Jagiellonian University Museum. His work on Armenian issues includes Polish-language books on the Armenian Church in the East European diaspora in the Middle Ages and the history of the Armenians in Poland, showing their contribution to Polish culture. He is co-author of Ormianska Warszawa (2013), a book on the Armenians of Warsaw, which was awarded a top prize in the Clio Contest, the main Polish competition for books on history.

Książka jest propozycją odczytania dorobku czołowych europejskich mediewistów XX wieku w kulturowym kontekście mediewalizmu, rozumianego tu jako przekonanie o fundamentalnej roli średniowiecza dla wykształcenia swoiście europejskiego systemu wartości. Nowatorskim pomysłem było zastosowanie perspektywy porównawczej dla trzech tradycji historiograficznych: polskiej, francuskiej i rosyjskiej. Wpisując się w „jasną legendę” średniowiecza, poprzez dostrzeżenie w nim takich wartości, jak poszanowanie różnic przy jednoczesnym szacunku dla tradycji lokalnej, pomocniczość czy solidarność wobec społeczności, trzej historycy wskazują podstawowe cechy jedności europejskiej, aktywnie kształtując debatę nad tożsamością współczesnej Europy.

SPIS TREŚCI Stanisław Rosik, Wprowadzenie Część I. Symbole i... idole — na styku kultur Aleksandr Musin, Marija Żeltowa, Olga Tarabardina, Elena Tianina, Kamienne artefakty z epoki neolitu i wczesnej epoki żelaza jako amulety średniowiecznego Nowogrodu Paweł Szczepanik, Wczesnośredniowieczne miniaturowe figurki antropomorficzne z terenów Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej. Próba interpretacji Janusz Cieślik, Idol ze Zbrucza. Zabytek z XI wieku? Andrzej Pleszczyński, Krzyż - Drzewo Życia z wrocławskiego kościoła Świętego Krzyża. Znaczenie i kontekst kulturowy wyobrażenia Część II. Pamięć, groby i zaświaty Kamil Kajkowski, Symbolika wczesnośredniowiecznych depozytów szkieletów koni z ziem polskich Andrzej Janowski, Czy groby komorowe z X i początku XI wieku z ziem władztwa wczesnopiastowskiego i Rusi są pochówkami pierw­szych chrześcijan? Mariusz Bartnicki, Ceremoniał pogrzebowy władców ruskich w XII i XIII wieku Katarzyna Skrzyńska, Czekanowskie Ueu de Memoire. Obraz archeo­logiczny

Książka Adama Koseckiego jest pierwszą próbą całościowego spojrzenia na proces lokacji miast, formowania się ich ustrojów i działalności samorządów miejskich w odniesieniu do terytorium całych Kujaw w średniowieczu. Od XIII do końca XV wieku podjęto na tym obszarze 28 inicjatyw lokacyjnych. Tylko 3 spośród nich zakończyły się definitywnym niepowodzeniem, w wyniku czego pod koniec XV wieku na terenie Kujaw funkcjonowało 25 ośrodków miejskich. Do tej pory zagadnienia ich lokacji, ustroju i władz były poruszane głównie w publikacjach poświęconych poszczególnym miastom. Takie oderwane od siebie ujęcia nie pozwalały spojrzeć na proces formowania się miast kujawskich z szerszej perspektywy. Autor w swojej pracy wykorzystał pozostające często w cieniu zainteresowań badaczy kujawskie księgi miejskie. Dzięki badaniom tej materii udało się dotrzeć do nieznanych dotąd imion i nazwisk wielu wójtów, ławników, rajców i burmistrzów z miast kujawskich. Na nowo odkryci zostali kupcy, rzemieślnicy oraz przedstawiciele szlachty, którzy skumulowani razem w różnych proporcjach decydowali o losach poszczególnych miast. Średniowieczne kujawskie samorządy miejskie przestały być tak bardzo anonimowe.

"Niniejsze dzieło, które wyda się niejednemu czytelnikowi trudnym, jest bardzo długie, ale za to jest kompletne. Na początku traktuje tylko o Europie i części dawnej Azji, przy czym pomija, nawet w Europie, pewne kraje, co do których autor czuje się słabo zorientowany. Następne zostawia na boku tak istotną część tematu, jak wojna oblężnicza, odgrywająca tak dużą rolę w wiekach, które poddajemy przeglądowi. Autor uznał bowiem, że ta część sztuki wojennej powinna stać się przedmiotem jednego albo więcej dzieł specjalistycznych, wymagających kombinacji wiedzy z zakresu działań oblężniczych oraz archeologii, co akurat wykracza poza jego kompetencje i siły. Pośród innych luk zasygnalizujmy jeszcze te, które dotyczą aprowizacji i wyżywienia wojsk. Są to rzeczy, które z pewnością interesowały głowy państw i armii we wszystkich epokach. Dla całościowego ich opisu trzeba by oprzeć się na mnóstwie studiów szczegółowych, których wciąż jest mało. Podobnie jest z problemem reorganizacji, tak samo ogromnym w tym czasie, jak i w innych epokach. Z analogicznego powodu nie mówiliśmy, o ile nie było to ściśle konieczne, o uzbrojeniu. Autor niniejszego opracowania nie tyle zresztą kierował się kompletnością, wymóg nie do zaakceptowania nawet dla bardziej od niego kompetentnych, co sugestywnością. Jego celem jest przyciągnięcie uwagi publiczności do pierwszorzędnych problemów, które pociąga za sobą ten wielki temat. Chciałby, żeby nawet niedoskonałości jego dzieła skłoniły badaczy, którzy „są w temacie” lub nie, do podjęcia tych rozdziałów i ich uzupełnienia. Szybko zdadzą sobie sprawę, że z jakiej by strony nie przychodzili ze swoich staraniami, muszą studiować nie tylko organizację wojska i sztukę wojenną tych czasów, ale także ich status polityczny, ekonomiczny i socjalny. Będą więc tworzyć w pełnym tego słowa znaczeniu historię powszechną. "

"Jak długo przyjdzie nam jeszcze czekać na prawdziwą historię husytyzmu, która ukaże wszystkie straty poniesione przez ziemie czeskie w kontraście do wielkości osiągniętej w czasie panowania Karola IV? Pytanie to padło w czasie dyskusji po wykładzie otwartym i brzmiało prawie jak groźba. Quo usque tandem! Nawet ruch husycki nie jest już tym czym dawniej. W końcu przez cały czas uważano go za okres, kiedy – według słów Františka Palackiego – „Czechy znalazły się u szczytu swojej potęgi i możliwości”? Wręcz przeciwnie, a nawet dziś nie jest inaczej. (…) Nie tylko na stronach tych rozdziałów, lecz również w interpretacji struktury administracyjnej i ideologii reformacyjnej pamiętam o czytelnikach, dla których wcześniej powszechne pojęcia, terminy i realia są same w sobie trudnym orzechem do zgryzienia. Mimo to, wysiłki zmierzające do większej przystępności pracy nie mogły zostać zrealizowane kosztem dokładności. (…) Celem tej pracy nie są dzieje ziem czeskich w wieku husyckim, lecz dzieje rewolucji husyckiej powstałe w oparciu o określoną analizę krytyczną świadectw wszelkiego typu. (…) Dla mnie husytyzm był przede wszystkim częścią ówczesnej historii, przez co powstrzymałem się od poszukiwania jego znaczenia dla historii Czech. "

Bitwa na Jeziorze Pejpus, zwana też „Bitwą na Lodzie” czy „Bitwą na Jeziorze Czudzkim”, rozegrała się 5 kwietnia 1242 r.. Na brzegu skutego lodem jeziora starło się wojsko Republiki (i zarazem księstwa) Nowogrodzkiej z wojskiem tymczasowej konfederacji inflanckiej, którego główny trzon stanowili rycerze Kawalerów Mieczowych. Zbrojne starcie zakończyło się zwycięstwem dowodzonych przez księcia Aleksandra (później zwanego „Newskim”) Nowogrodzian. Bitwa oceniana przez naukową historiografię jako jeden z licznych w epoce feudalnej konfliktów granicznych, w Rosji z czasem zyskał ogromną rangę jako jeden z kluczowych dla samoświadomości politycznej Rosjan symboli; Bitwa na jeziorze Pejpus i dokonania Aleksandra Newskiego były instrumentalizowane przez państwo rosyjskie zwłaszcza wtedy, gdy chciało ono pogłębiać na wielu płaszczyznach różnice między Zachodem a Wschodem Europy. Dziś batalia liwońska może być interesująca nie tylko jako jaskrawy przykład bitwy średniowiecznej w naszym regionie Europy, ale też jako przyczynek do jak najbardziej aktualnej refleksji: Jezioro Pejpus, będąc akwenem granicznym między należącą do Unii Europejskiej Estonią a Federacją Rosyjską, również dzisiaj leży na umownej granicy geopolitycznej Wschód–Zachód i do dzisiaj narody zamieszkujące region nadbałtycki percypują siebie nawzajem przez pryzmat zdarzeń takich jak bój na jeziorze Pejpus pewnego mroźnego wiosennego poranka w 1242 roku.

"Autor prezentuje zjawisko świętej wojny w średniowieczu z perspektywy islamu. Poszerza zarówno geograficzne, jak i chronologiczne ramy przyjmowane przez historyków opisujących zjawisko wypraw krzyżowych z perspektywy Europy Zachodniej. Według Cobba walki w Ziemi Świętej to tylko część znacznie szerszego konfliktu, który objął również terytorium Hiszpanii oraz Sycylii i nie zakończył się wraz z upadkiem Akki w 1291 roku. W przeciwieństwie do wielu historyków zajmujących się tematyką wypraw krzyżowych, autor poddaje dokładnej analizie źródła zachodnie oraz arabskie, w nowym świetle ukazując konflikt, który wywarł ogromny wpływ nie tylko na średniowieczną Europę, ale i świat współczesny. "

Kolejny tom studiów (starszych i najnowszych) Prof. Jacka Banaszkiewicza gromadzi artykułu poświęcone średniowiecznym rytuałom i miejscom władzy. Autor pisze o rycie otwierania bitwy, symbolice oraz zgubnej mocy włóczni-chorągwi, niosącej zagładę przeciwnikowi, także o urządzeniach słowiańskich miejsc wiecowych i posągach bóstw, stawianych przy siedzibach władców. W planie mitologicznym i ustaleń Georges`a Dumezila analizuje dar złotej ręki dla komesa Żelisława, ofiarowany temu rycerzowi przez Bolesława Krzywoustego; pokazuje również siłę rytualnego oddziaływania takich obiektów jak czapka i łóżko. Samodzielną część tworzą pozostałe rozprawy, poświęcone Bolesławowi Chrobremu i złotemu wiekowi polskiej historii, jaki wykreował Gall Anonim na użytek piastowskiej dynastii. J. Banaszkiewicz wskazuje narracyjne rozwiązania, które wpływały na pracę kronikarza, a pojawiały się też w chansons de geste. Rzecz domyka studium o cudownych narodzinach Bolesława III za wstawiennictwem św. Idziego z Saint Gilles.

SPIS TREŚCI Wprowadzenie ANDRZEJ DĄBRÓWKA, MACIEJ MICHALSKI, Wstęp MACIEJ MICHALSKI, Mediewalizm w kulturze popularnej - dalszy ciąg wstęp Część I. Translatio stndii w kulturze intelektualnej i literackiej średnio­wiecza MIECZYSŁAW MEJOR, Rozważania o antyku w polskim średniowieczu DOROTA GACKA, „Diabeł narodził się w Atenach", czyli o niechęci do antyku w Eklodze Teodula PIOTR SALWA, Wczesna recepcja Dekameronu Boccaccia we Francji (1414 - 1545) MARIA WICHOWA, Exhortatio ad paenitentiam Dominika z Prus (Kartuza, 1382-1460) i parafrazy tego dzieła w polskiej poezji zakonnej. Transfer średniowiecznej duchowości do barokowego nauczania franciszkańskiego Część II. Mediewalizm w kulturze nowożytnej i współczesnej MARIUSZ KAZAŃCZUK, Czy Bartosz Paprocki korzystał z Kroniki Galla? DOROTA GACKA, Z jakiego rękopisu Galla Anonima korzystał Bartosz Paprocki? (aneks do artykułu Mariusza Kazańczuka) MAŁGORZATA RYGIELSKA, Chrześcijaństwo w Polsce wieków śred­nich w ujęciu Ignacego Lubicz Czerwińskiego MATEUSZ KOSONOWSKI, Problem recepcji dzieła De imitatione Christi (przypisywanego Tomaszowi z Kempen) w Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza MAŁGORZATA DELIMATA-PROCH, Kiedy obca (władczyni polskiego średniowiecza) staje się wrogiem? Refleksja na temat narzędzi i źródeł inspiracji autorów popularnonaukowych opracowań dziejów Polski końca XIX i początków XX wieku ADAM REGIEWICZ, Polityczność średniowieczności. Dante - Villon - Chaucer, czyli dyskurs władzy w literaturze popularnej TOMASZ GRZEBYK, Refleksja nad sposobem ukazania średniowiecza we współczesnej kinematografu — edukacja czy popularyzacja?

Książka podejmuje temat przeszłości, pamięci zbiorowej i historyczności w pradziejach, w okresie wczesnego neolitu. Zagadnienie to przedstawiono dla tzw. młodszych kultur naddunajskich V tysiąclecia w Europie Środkowej. Społeczności te w rozmaity sposób odnosiły się do fizycznych pozostałości osad najwcześniejszych rolników z VI tysiąclecia, zaliczanych do kultury ceramiki wstęgowej rytej. Do badań szczegółowych zostały wybrane trzy regiony: Nadrenia Północna, Saksonia-Anhalt i Kujawy, dla których przeprowadzono analizy osadnicze na poziomie makro- i mikroregionalnym, z uwzględnieniem wyników wybranych szerokopłaszczyznowych ratowniczych badań wykopaliskowych. Odnotowane przypadki pozytywnych i negatywnych odniesień do przeszłości omówiono na szerokim tle studiów nad przeszłością w przeszłości, co włącza tym samym badania nad początkami gospodarki wytwórczej w Europie Środkowej do prowadzonego obecnie w naukach historycznych i społecznych dyskursu pamięci.

Książka przedstawia wzorce świętości wypracowane w chrześcijaństwie łacińskim w średniowieczu. Autor na przykładzie wybranych postaci ukazuje nam różne kategorie świętych m.in. męczenników, pustelników, biskupów, zakonników, a nawet władców. Bohaterowie książki wywodzili się z różnych stanów społecznych – mieszczaństwa, rycerstwa, arystokracji i rodzin królewskich, reprezentowali rozmaite rejony średniowiecznej Europy – Italię, Hiszpanię, Francję, Germanię, Anglię, Szkocję, Czechy, Węgry oraz Polskę. Poznamy barwne, a niekiedy przerażające historie: nieustraszonych męczenników za wiarę – świętej Perpetuy i świętego Wawrzyńca, doskonałego pustelnika Pawła tebańskiego, wielkiego biskupa Marcina z Tours, wybitnego opata Benedykta z Nursji, pobożnego króla Stefana Węgierskiego, także ważnych dla dziejów Polski świętych – Wojciecha i Stanisława, oraz wielu innych. Kim byli święci z opowieści hagiograficznych? Dla wiernych pragnących zbawienia byli wzorami, ideałami, a czasem wręcz legendarnymi bohaterami. Wiedli doskonałe życie, o jakim zwykły człowiek mógł tylko marzyć, czynili cuda, zasłużyli na nagrodę w niebie i szacunek śmiertelników. Modlono się do nich, proszono ich o opiekę, wstawiennictwo, a ich dzieje opowiadano sobie z wypiekami na twarzy jak najciekawszą baśń. Dla władców i biskupów mogli być doskonałym instrumentem polityki. Każdy liczący się ośrodek życia religijnego i politycznego pragnął mieć własnego świętego – opiekuna, a także postać przyciągającą tłumy wiernych, a – co za tym idzie – strumień pieniędzy. Pielęgnowanie legendy i kultu świętego było więc bardzo ważnym zadaniem ówczesnych elit. Autor opisuje, jak wraz z przemianami cywilizacyjnymi, społecznymi i kulturalnymi zmieniało się wyobrażenie świętości, jakie były typy pobożności, wzorcowe życiorysy. Przywołuje teksty hagiograficzne, które ukazują nam koloryt epoki. W żywotach świętych jak w zwierciadle odbijały się nie tylko programy ewangelizacyjne formułowane przez duchownych, plany polityczne i społeczne wyznaczane przez rządzących, lecz także wielkie oczekiwania wiernych.

Błyskawiczny awans, podboje, intrygi, rycerskość i honor - oto opowieść o jednym z najsłynniejszych wodzów w historii świata. W długiej historii konfrontacji chrześcijańskiego Zachodu ze światem islamu Saladyn jest jedną z nielicznych postaci, które nawet wrogowie darzyli szacunkiem. Ten obdarzony wyjątkowym talentem politycznym, świadomy swych celów wódz zjednoczył kraje muzułmańskie toczące ze sobą nieustanne walki. Podbił większość państw krzyżowców i zmierzył się z królem Anglii Ryszardem Lwie Serce w jednej z najsłynniejszych bitew w dziejach średniowiecznych wojen. Ale cechami, które nade wszystko wyróżniały Saladyna spośród innych władców tamtych czasów, były jego rycerskość i honor. Saladyn, w zachodniej tradycji nierozerwalnie związany z Ryszardem Lwie Serce, stał się romantycznym symbolem średniowiecza i jego rycerstwa. Ta książka to pełne pasji, doskonale napisane studium życia i czasów niezwykłe utalentowanego człowieka i wybitnego wodza i polityka, który zdominował Bliski Wschód w drugiej połowie XII wieku. Geoffrey Hindley, wybitny historyk średniowiecza. Autor wielu książek na temat średniowiecznych wojen, a przede wszystkim sztuki oblężniczej. Pisał też m.in. o zamkach, pielgrzymkach i wyprawach krzyżowych.

„Kieszonkowa Historia” to seria przystępnych, rzetelnych i ciekawych książek wprowadzających w zagadnienia historii militarnej. Rycerzy – wojowników konnych –– zaczęto łączyć z pojęciem rycerskości, gdy zostało ono spopularyzowane przez średniowieczną literaturę. Oczekiwano od nich, że będą walczyć odważnie i honorowo oraz pozostaną lojalni wobec swego pana – w razie konieczności – aż do śmierci. W późniejszych czasach rycerskość utożsamiano z udziałem w turniejach i polowaniach oraz takimi zaletami charakteru jak sprawiedliwość, miłosierdzie i wiara. W czasach wypraw krzyżowych sformułowano kodeksy rycerskie, a niektóre zakony krzyżowców, między innymi templariusze, przeszły do legendy. Wraz z rozwojem sztuki wojennej w XV wieku rycerze stali się zbędni, ale określenie „rycerz” przetrwało jako honorowy tytuł nadawany za usługi oddane monarsze lub krajowi. Postać rycerza stała się też ikoną kultury popularnej. Ta książka opisuje rozkwit i schyłek epoki średniowiecznych rycerzy, w tym ich intensywny trening, kosztowny ekwipunek i uzbrojenie, turnieje oraz pojęcie rycerskości. Rosie Serdiville – historyk społeczny, bierze udział w rekonstrukcjach historycznych, interesuje się zwłaszcza wpływem działań wojennych na ludność cywilną. John Sadler – historyk wojskowości, autor licznych książek. Wykłada w Centre for Lifelong Learning na Uniwersytecie Newcastle.

Stephen Hawking uznawał podróże w czasie za niemożliwe – inaczej już najechałyby nas hordy turystów z przyszłości. A jednak wciąż podróżujemy w czasie dzięki książkom: pamiętnikom, kronikom, relacjom. Możemy zapuszczać się do zaginionych królestw i zapomnianych, na wpół legendarnych czasów, albo wybrać się gdzieś bliżej, ot – do zwykłego polskiego średniowiecznego miasta. Ale czy na pewno zwykłego? Jeśli fascynują cię czasy, o których wciąż wiemy mniej, niż byśmy chcieli, i ludzie, którzy tworzyli atmosferę dawnego Krakowa – to lektura dla ciebie. Dowiesz się z niej, jak założyć rodzinę i dlaczego nie warto z tym zwlekać, jak długo wypadało karmić dzieci piersią i co robiono, gdy płakały w nocy. Poznasz średniowieczne menu i przekonasz się, że gospodę sąsiadującą z cmentarzem kościoła Mariackiego lepiej było obchodzić z daleka, choć i w innych przybytkach karczmarzom należało patrzeć na ręce. Zobaczysz, jak imprezowano w średniowieczu, co się działo w karnawale na krakowskich ulicach i z kim można było pójść w tany na własnym weselu. Odwiedzisz łaźnie miejskie, otwarte już od wschodu słońca, w których można było się ostrzyc i ogolić, a nawet postawić sobie bańki, i przekonasz się, że lepiej było chadzać do łaźni bez ubrań. Nikogo wówczas nie szokował ojciec biegnący zażyć kąpieli wraz z żoną i dziećmi, a wszyscy goli jak święty turecki. Dowiesz się, dlaczego Jan Kochanowski nie widział różnicy między łaźniami a zamtuzem, poznasz od kulis życie i pracę miejskich dziewek, które nie zawsze trudniły się najstarszą profesją z własnej woli i nierzadko miały za sobą tragiczne przeżycia. Zobaczysz, jak krakowski kat, który zamtuzem zarządzał, radził sobie z nielegalną konkurencją, prowadząc pokątne dziewki pod szubienicę, gdzie symbolicznie spalał wiązkę słomy i przestrzegał, że jeśli wrócą do miasta, skończą tak samo. Poznasz zwyczaje krakowskich duchownych, które mogą szokować współczesnych, ale nie średniowiecznych krakowian, z pobłażaniem przyjmujących wieść o archidiakonie, który w pogoni za panną zaplątał się w szatę, spadł z drabiny i skręcił sobie kark. Poznasz krakowskie święte księżne, których dziwaczne dla współczesnego człowieka zwyczaje inspirowały panny i mężatki – na szczęście nieliczne. Odwiedzisz krakowskie apteki, gdzie skosztujesz smakołyków, kupisz ludzkie łajno, wódkę, wosk do pieczęci, świeże zioła i zamorskie przyprawy. Dowiesz się, ile za wizytę domową policzyłby sobie lekarz i dlaczego krakowscy studenci medycyny oglądali dwa razy do roku świniobicie, nie przepuszczając żadnej publicznej egzekucji. Zobaczysz, co działo się w mieście w czasie epidemii dżumy i jak zachowywali się nasi przodkowie, gdy śmierć zaglądała im w oczy. Zapraszam cię, drogi Czytelniku, w fascynującą podróż do średniowiecznego Krakowa, w którym krewni puszczą cię z torbami, karczmarz wyroluje, aptekarz upije, ksiądz porwie w tany, a lekarz wyprawi na tamten świat. Poznaj fascynujące życie krakowian sprzed wieków: pracowitych i rodzinnych, rozrywkowych i niepokornych na tyle, że nawet koronowane głowy szły im na ustępstwa. Zasiądź z nimi do stołu i przekonaj się, czy znajdziecie wspólne tematy do rozmowy, zajrzyj do miejskich kramów i warsztatów, a jeśli masz dość odwagi – także do karczmy, łaźni i burdelu. Wybierz się na krakowskie wesele i pogrzeb, poszukaj w mieście pracy, pobaw się na miejskiej imprezie. Przekonaj się, czy udałoby ci się przetrwać w średniowiecznym Krakowie choć jeden dzień.