Nauczyciel-tutor. Prakseologiczna rekonstrukcja...

Książka Sławomira Krzychały jest dziełem ukazującym wielowymiarowe podejście do tutoringu szkolnego, w perspektywie założeń teoretycznych, realizowanych działań, aktywności nauczycieli i nauczycielek, ale również (a w zasadzie przede wszystkim) podsumowania pewnego przedsięwzięcia edukacyjnego i interpretacji doświadczeń, jakie wraz z nim się pojawiły. […] o wyjątkowości niniejszej publikacji świadczą: badane instytucje (gimnazja), czas badania i przygotowania monografii (reforma oświaty z 2016 roku). W ten sposób monografia staje się naukowym podsumowaniem zarówno pewnego typu szkół, jak i unikatowych projektów w nich realizowanych i będzie czytana jako jedno z pierwszych podsumowań funkcjonowania polskich gimnazjów. Z recenzji dr. hab. Pawła Rudnickiego, prof. DSW Tutoring pozwala zindywidualizować działania wychowawcze, najpierw przez samo powierzenie tutorowi pod opiekę konkretnego ucznia, a nie całego zespołu klasowego. Nawet jeśli nauczyciel pracuje z większą grupą uczniów (z reguły z 10–12 osobami), to relacja tutor – grupa pozostaje drugoplanowa (Zuchniewicz 2015, s. 121). Tutoring opiera się na długofalowej relacji pomiędzy konkretnym nauczycielem a wychowankiem. Relacja przybiera formę regularnych spotkań tutorskich, zwanych tutorialami (Budzyński, Traczyński 2012). W realiach tutoringu szkolnego są to modelowo indywidualne 30–40-minutowe spotkania, odbywające się raz w miesiącu. Tutoriale stanowią w tutoringu działanie podstawowe, które ogniskuje kluczowe idee i reguły praktyki tutorskiej. Serce społecznego świata stanowi działanie podstawowe. Działanie centralne obudowane jest licznymi innymi działaniami, które mu instrumentalnie służą, a jednocześnie wpisują się w koloryt działania podstawowego w danym świecie społecznym (Kacperczyk 2005, s. 171). W strukturze tutoriali zawierają się pragmatyczna idea budowania relacji tutorskiej, zindywidualizowania, wzmacniania mocnych stron tutoranta i praca na celach tutoranta. Tutoriale uzupełniane są okazjonalnymi, krótkimi rozmowami z podopiecznym. Poza indywidualnymi tutorialami nauczyciele organizują zajęcia grupowe i angażują podopiecznych w dodatkowe aktywności, takie jak wolontariat lub zajęcia pozalekcyjne. W ewentualnym wykorzystaniu w tutoringu form grupowych priorytetem nadal pozostaje dostosowanie ich do potrzeb i potencjału uczniów. Indywidualizacja wychowania nie sprowadza się tylko do lepszego dopasowania metod pracy do konkretnego tutoranta. Podstawowy potencjał indywidualizacji w tutoringu związany jest z budowaniem relacji tutor podopieczny, z osobistym spotkaniem dwóch osób, z zaangażowaniem w duchu dialogu (Budzyński 2015, s. 226; Sarnat-Ciastko 2015, s. 112). W tutoringu centralnym momentem jest spotkanie człowieka z człowiekiem. [...] Tutoring odróżnia się od innych metod pracy indywidualnej, takich jak coaching i mentoring, choć wykorzystuje on wypracowane w nich techniki (Czekierda 2015, s. 29–34; Bałachowicz, Rowicka 2013; Malinowski, Wesołowska 2015). W mentoringu rolę przewodnika przyjmuje mentor, który osiągnął wysoki poziom biegłości w danej dziedzinie i w oparciu o ten dorobek staje się autorytetem, pokazuje najlepsze rozwiązania, udziela rad, dzieli się kontaktami, przydziela zadania. Punktem ciężkości jest optymalne wprowadzenie w arkana danej dziedziny/dyscypliny. W coachingu uwaga skierowana jest na klienta – to on stawia problem i naprowadzany przez coacha pytaniami sam szuka rozwiązań.