Transformacja postkomunistyczna

Na pytanie, czym jest ta książka, mogę odpowiedzieć: przede wszystkim jest podręcznikiem, wskazującym, jak zmiany instytucjonalne i prowadzona w ich ramach polityka - w przypadkach udanej transformacji - powodowały zmianę systemową i w jej wyniku wprowadzały gospodarkę tych krajów w świat efektywnego wzrostu gospodarczego. Efektywnego, czyli takiego, w wyniku którego wraz ze wzrostem PKB zwiększa się zamożność mieszkańców kraju (w odróżnieniu od nieefektywnego wzrostu gospodarczego epoki komunizmu, w którym związki wzrostu gospodarczego i zamożności były znacznie słabsze lub w różnych okresach nie było ich wcale). Systemy polityczne, ekonomiczne czy inne są - nazwijmy to - agregatami czy zbiorami instytucji. To znaczy, że na system składa się wiele instytucji jednostkowych. Tworzą one łącznie wewnętrznie spójną całość. Warto zaznaczyć, że wewnętrzna spójność (czy logika) systemu nie musi być równoznaczna z efektywnością dowodzi tego wewnętrzna spójność systemu ekonomicznego komunizmu i jednocześnie jego uderzająca nieefektywność. Zanim jednak wprowadzę Czytelników w najważniejsze problemy i układ książki, chciałbym, idąc Wolterowskim tropem, zdefiniować najczęściej używane terminy i relacje między nimi. Transformacja dla mnie oznacza więc to samo, co zmiana systemowa czy ustrojowa. W szczególnym przypadku transformacji postkomunistycznej i transformacja, i zmiana systemowa implikują także działania zmierzające do stabilizacji makroekonomicznej. Wszystkie gospodarki komunistyczne wchodziły bowiem w okres transformacji ze znaczną lub wręcz ogromną nierównowagą na poziomie makro (i nie tylko!). Inne terminologiczne równoważności dotyczą poszczególnych systemów. W odniesieniu do systemu gospodarczego świata zachodniego (i docelowego systemu transformacji postkomunistycznej) używam zatem zamiennie terminów: kapitalizm, gospodarka rynkowa, bądź też rozwiniętej definicji: kapitalistyczna gospodarka rynkowa. Nie używam oryginalnego terminu stosowanego przez Adama Smitha, choć warto go przypomnieć we wprowadzeniu: system naturalnej wolności. Wskazuje on bowiem na niezmiernie ważne źródło sukcesu systemu gospodarczego kapitalizmu, jakim jest wolność gospodarcza. Ze Wstępu