Upadek sredniowiecznego Krolestwa Wegier: Mohacz..

Ksiazka Gzy Perjsa od ukazania sie w 1977 r. wzbudzila zywe zainteresowanie nie tylko na Wegrzech, ale i na swiecie, czego wyrazem bylo jej wydanie w USA. Nic w tym dziwnego, poniewaz dzielo zawiera niezwykle interesujace rozwazania metodologiczne dotyczace uwarunkowan procesu decyzyjnego i racjonalnosci polityki. Ponadto prezentuje geopolityke mocarstw europejskich i Imperium Osmanskiego oraz role jaka w niej odgrywalo Krolestwo Wegier. Inna, niemniej wazna zaleta ksiazki jest proba rekonstrukcji sil tureckich i wegierskich oraz bitwy pod Mohaczem, cenna dla kazdego milosnika batalistyki. Pomimo szczuplosci ?rodel pisanych autor, choc nalezacy do historykow starszej generacji, wykazal sie bardzo interdyscyplinarnym podejsciem do zagadnienia, bowiem w odniesieniu do bitwy krytycznie skonfrontowal je z danymi z zakresu topografii, hydrografii i gleboznawstwa. W swietle powyzszego jest to praca naswietlajaca skomplikowane relacje polityczne i konflikty zbrojne w Europie srodkowej w pierwszej polowie XVI w., a takze w okresach wczesniejszym i po?niejszym. Rowniez dla polskiego czytelnika dzielo wegierskiego historyka wojskowosci jest bardzo cenne, bo oprocz wyzej wymienionych walorow przybliza tragiczna historie sredniowiecznego Krolestwa Wegier, powiazanego dynastia Jagiellonow z Polska. Zwracaja tez uwage liczne analogie w dziejach obu panstw. Na przyklad to co trawilo Wegry w pierwszej polowie XVI w. - to jest slabosc gospodarcza, brak jednosci, walki stronnictw politycznych, agresja obcych mocarstw i w konsekwencji rozbior panstwa - powtorzylo sie w Polsce ponad 200 lat po?niej. Ponadto Wegry, podobnie jak Polska, odzyskaly niepodleglosc po I wojnie swiatowej, ale dopiero po ponad 370 latach! Pomimo tego Wegrzy zachowali tozsamosc narodowa, a krytykowany ""kompleks Mohacza"" pozwolil im przetrwac hekatombe II wojny swiatowej.