Solidarność na ziemi limanowskiej

O ""Solidarności"" napisano już bardzo wiele: kilkadziesiąt książek i kilkaset artykułów. Szesnaście miesięcy dzielących podpisanie porozumień sierpniowych w 1980 roku od wprowadzenia stanu wojennego to jedyny okres w historii PRL, w którym władza musiała liczyć się z narodem. Było to zjawisko wyjątkowe w historii ruchów zawodowych XX wieku w Europie. Formuła związku narzucała model reprezentacji pracowniczej, umożliwiającej partycypację lokalnych społeczności przez oddolne budowanie demokratycznych struktur w pojedynczych zakładach pracy. Z pewnością nie była to demokracja doskonała, ale dla większości uczestników ruchu były to pierwsze doświadczenia demokratyczne.
Mimo braku zakorzenienia w kulturze demokratycznej i niesprzyjających warunków politycznych udało się zbudować potężny ruch kontrolowany społecznie. To, co na początku było tylko polityczną możliwością, wypełniło się społeczną treścią. Związek zawodowy ""Solidarność"" rozlał się po całym kraju i był tworzony w każdym zakładzie pracy. Tłumiony przez lata strach przed władzą ustąpił miejsca postawom godnościowym pracowniczych załóg, które nie tylko domagały się realizacji partykularnych interesów, ale formułowały też postulaty o ogólnospołecznym charakterze. NSZZ ""Solidarność"" to wyjątkowy przykład samoorganizacji społecznej, w której ogniwa tworzone na najniższym szczeblu miały swój istotny wpływ na kształt całej struktury. Poznanie poszczególnych ogniw pozwala lepiej zrozumieć fenomen tego ruchu. Dlatego autorzy niniejszej monografii uznali za stosowne uzupełnić tę bogatą mozaikę o region, który nie był dotąd przedmiotem głębszych badań źródłowych. Powstanie i działalność ""Solidarności"" na Limanowszczyźnie, z uwzględnieniem szerszego tła województwa nowosądeckiego, stanowi swoiste case study. Stosunkowo biedny region bez silnego zaplecza przemysłowego nie należał z pewnością do tradycyjnych bastionów ""Solidarności"", której naturalnym środowiskiem były wielkie zakłady pracy. Z drugiej strony ten ""peryferyjny"" obszar może być potraktowany jako ""typowy"" dla innych rolniczych części Polski, gdzie także rozwijał się ruch związkowy. Dodatkowym powodem skłaniającym do podjęcia tego tematu był brak opracowanych dziejów ""Solidarności"" w monograficznym wydaniu dwóch wcześniejszych tomów poświęconych Limanowej. Oddawana do rąk Czytelników książka to suplement w tym zakresie (fragment wstępu).