Język literacki i jego odbiorcy w późnym antyku łacińskim i średniowieczu

Znajdujemy tu frapujące ujęcie procesu przejścia od literatury antyku do literatury średniowiecza, syntezę rozwoju wczesnośredniowiecznej prozy, obraz kształtowania się literatury chrześcijańskiej na Zachodzie i odrodzenia języka literatury klasycznej w Europie XII wieku. Wielki badacz pozornie kreśli tylko dzieje stylistyki dawnego piśmiennictwa, w rzeczywistości jednak próbuje — podobnie jak w Mimesis — kierując wzrok w przeszłość, przyjrzeć się narodzinom umierającej dziś kultury. „Cywilizarja europejska zbliża się do kresu swego istnienia; jej własna, do niej tylko ograniczona historia wydaje się kończyć. Jako integralna całość (...) zdaje się zmierzać do rychłego upadku. Wydawało mi się i nadal wydaje, że nadszedł czas, kiedy trzeba podjąć próbę zrozumienia owej historycznej całości jeszcze wobec jej żywej egzystencji i żywej świadomości jej istnienia".