Miasta w ruchu

Miasta uprzemysławiane wyróżniały się spośród innych szybkością i różnorodnością przemian, które w nich zachodziły. Nosiły one piętno „miast w marszu”, „miast – placów budów”, były bowiem ciągle rozkopane, budujące się, bez przerwy zmieniały oblicze, anektowały nowe tereny, rozrastały się pod względem powierzchni i liczby mieszkańców. W ośrodkach tych powstawały nowe osiedla, ulice oraz placówki handlowe i usługowe. Przede wszystkim jednak nowi byli mieszkańcy, którzy stale powiększali grono „obcych”, mających trudności z adaptacją w nieznanym sobie miejscu. Wielkie inwestycje przemysłowe w niektórych miastach powodowały wiele nieprzewidzianych konsekwencji. Problemy ujawniały się w budownictwie mieszkaniowym, w rozwoju placówek handlowo-usługowych i na innych płaszczyznach. Prowadziło to często do konfliktów, przejawiających się dezorganizacją życia gospodarczego i osłabieniem relacji międzyludzkich, a także zwiększonym występowaniem zjawisk patologicznych (ze wstępu). W książce zostały opisane zjawiska zachodzące w miastach uprzemysławianych w latach siedemdziesiątych XX w., a mianowicie w Ostrowcu Świętokrzyskim i w Kozienicach. Za wyborem tych dwóch ośrodków przemawiał fakt, że na ich podstawie można było przedstawić dwa znacznie różniące się od siebie typy uprzemysłowienia. Kozienice uprzemysławiano niemal na „surowym korzeniu”; była to industrializacja, wynikająca z lokalizacji elektrowni w pobliskiej miejscowości Świerże Górne. Ostrowiec Świętokrzyski natomiast był średniej wielkości miastem o ugruntowanych już tradycjach przemysłowych, a rozbudowa przemysłu w latach siedemdziesiątych doprowadziła do ponownego zintensyfikowania procesów industrializacji i urbanizacji.